ਸ਼੍ਰੀ ਰਘੂਪਤੀ ਸਹਾਏ ਫਿਰਾਕ਼ ਗੋਰਖਪੁਰੀ (1896-1983 ) ਪਿਛਲੀ ਸਦੀ ਵਿਚ ਉਰਦੂ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਅਜ਼ੀਮ ਸ਼ਇਰ ਸਨ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਗ਼ਜ਼ਲ ਨੂੰ ਕਈ ਨਵੇਂ ਮਕਾਮ ਅਤੇ ਆਯਾਮ ਦਿੱਤੇ। ਪੇਸ਼ ਹੈ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਇਕ ਗ਼ਜ਼ਲ : ਗ਼ਜ਼ਲ
ਸਜ਼ਾ-ਏ-ਹੁਸਨ ਪਰਸਤੀ ਬਜਾ, ਬਜਾ ਭੀ ਨਹੀਂ।
ਕਿ ਜੁਰਮ-ਏ-ਇਸ਼ਕ਼-ਏ-ਬੁਤਾਂ ਹੈ ਬੁਰਾ, ਬੁਰਾ ਭੀ ਨਹੀਂ ।
----
ਕਿਸੀ ਕੋ ਕਯਾ ਨ ਮਿਲਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਮੇਂ ਵਾਏ ਨਸੀਬ,
ਹਮਾਰੇ ਹਾਥ ਬਸ ਇਕ ਦਿਲ ਰਹਾ, ਰਹਾ ਭੀ ਨਹੀਂ ।
----
ਅਰੇ ਖ਼ੁਦਾ ਤੋ ਅਮੀਰੋਂ ਕਾ ਹੈ ਖ਼ੁਦਾ ਵਾਏਜ਼ ,
ਜਿਸੇ ਗਰੀਬੋਂ ਕਾ ਕਹੀਏ ਖ਼ੁਦਾ, ਖ਼ੁਦਾ ਭੀ ਨਹੀਂ ।
----
ਵੋ ਜੈਸੇ ਹੈ ਹੀ ਨਹੀਂ ਇਸ ਅਦਾ ਸੇ ਸਾਮਨੇ ਹੈ
ਅਗਰ ਕਹੂੰ ਕਿ ਵੋ ਮੁਝਸੇ ਖ਼ਫ਼ਾ, ਖ਼ਫ਼ਾ ਭੀ ਨਹੀਂ ।
----
ਅਦਾ ਅਦਾ ਸੇ ਅਦਾ ਹੋ ਤੋ ਹਮ ਅਦਾ ਸਮਝੇ,
ਨਹੀਂ ਅਦਾ ਦਰ ਅਦਾ ਜੋ ਅਦਾ, ਅਦਾ ਭੀ ਨਹੀਂ।
----
ਹਮ ਉਸ ਕੋ ਦੇਖ ਕੇ ਭੀ ਆਹ ਕਿਸ ਤਰਹ ਦੇਖੇਂ ,
ਨਜ਼ਾਰਾ-ੲ-ਰੁਖ਼-ਏ-ਜਾਨਾ ਹੂਆ, ਹੂਆ ਭੀ ਨਹੀਂ।
----
ਅਜਬ ਯੇ ਦੌਰ ਹੈ ਯਾ ਰਬ ਕਿ ਖ਼ੁਸ਼ ਜਮਾਲੋ ਕਾ,
ਵਫ਼ਾ ਵਫ਼ਾ ਭੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜਫ਼ਾ ਜਫ਼ਾ ਭੀ ਨਹੀਂ।
----
ਭਲਾ ਹੈ ਕੌਨ ਬੁਰਾ ਕੌਨ ਇਸ ਜ਼ਮਾਨੇ ਮੇਂ,
ਬੁਰਾ ਬੁਰਾ ਭੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਭਲਾ ਭਲਾ ਭੀ ਨਹੀਂ ।
----
ਨਿਗਾਹ-ਏ-ਨਾਜ਼ ਸੇ ਕਯਾ ਸੁਨ ਕੇ ਦਿਲ ਉਦਾਸ ਹੂਆ,
ਅਗਰ ਕਹੇਂ ਕਿ ਕੁਛ ਉਸ ਨੇ ਕਹਾ, ਕਹਾ ਭੀ ਨਹੀਂ।
----
ਤੇਰੀ ਨਿਗਾਹ ਸੇ ਦੁਨੀਆ ਕੋ ਇਕ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਹੈ,
ਬਜਾ ਬਜਾ ਯੇ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਬਜਾ, ਬਜਾ ਭੀ ਨਹੀਂ।
********
ਗ਼ਜ਼ਲ ਮੂਲ ਉਰਦੂ ਤੋਂ ਪੰਜਾਬੀ ਲਿਪੀਅੰਤਰ: ਦਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਪੂਨੀਆ
1 comment:
A artistic gazal...
ਅਦਾ ਅਦਾ ਸੇ ਅਦਾ ਹੋ ਤੋ ਹਮ ਅਦਾ ਸਮਝੇ,
ਨਹੀਂ ਅਦਾ ਦਰ ਅਦਾ ਜੋ ਅਦਾ, ਅਦਾ ਭੀ ਨਹੀਂ।
kiya baat hai gorakhpuri sahib
Post a Comment