ਆਰਸੀ ‘ਤੇ ਖ਼ੁਸ਼ਆਮਦੇਦ – ਪਰਮਿੰਦਰ ਸੋਢੀ – ਨਜ਼ਮਾਂ – ਭਾਗ ਦੂਜਾ
======
ਕੁੜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ
ਨਜ਼ਮ
ਕੁੜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ-
” ਮੈਂ ਇਕ ਰੂਹ ਹਾਂ
ਇਕੱਲੀ ਤੇ ਇਕਹਿਰੀ
ਅੱਜ ਤੇਰੇ ਨਾਲ਼ ਹਾਂ
ਕੱਲ੍ਹ ਹੋਵਾਂ ਨਾ ਹੋਵਾਂ..”
ਮੁੰਡੇ ਨੇ ਕਿਹਾ-
” ਇਹ ਤਨ ਮੇਰਾ ਹੈ
ਇਹ ਮਨ ਤੇਰਾ
ਪਰ ਸੋਚ ਮਾਪਿਆਂ ਦੀ..”
ਕੁੜੀ ਨੇ
ਕੁਝ ਦੇਰ ਬਹਿਸ ਕੀਤੀ
ਆਪਣੇ ਹੱਕ਼ ਲਈ ਬੜਾ ਕੁਝ ਬੋਲੀ
ਪਰ ਮੁੰਡਾ ਟਸ ਤੋਂ ਮਸ ਨਾ ਹੋਇਆ
ਮੁੰਡੇ ਨੂੰ ਪਤਾ ਸੀ
ਮਾਪਿਆਂ ਦਾ ਗਣਿਤ
ਉਮਰ ਭਰ ਸਾਥ ਦੇਵੇਗਾ
ਘਰ ਅਤੇ ਰਿਸ਼ਤੇ
ਪੱਕੀ ਇੱਟ ਦੇ ਸੀਮਿੰਟ ਵਾਂਗ ਹੋਣ
ਤਾਂ ਬਿਹਤਰ ਹੁੰਦੇ ਨੇ.....
ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਪਤਾ ਸੀ
ਤਨ-ਮਨ ਤੇ ਸੋਚ
ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ
ਜੇ ਕੁਝ ਹੁੰਦਾ ਹੈ
ਤਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਰੂਹ ਹੁੰਦੀ ਹੈ
ਰੂਹ ਨੂੰ
ਜੀਣ-ਥੀਣ ਲਈ
ਪੱਕੀ ਇੱਟ ‘ਤੇ ਸੀਮਿੰਟ ਵਰਗਾ
ਕੁ ਝਨਹੀਂ ਚਾਹੀਦਾ
ਰੂਹ ਤਾਂ ਅਸਮਾਨ ਦਾ
ਇਕ ਟੋਟਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ
ਸੂਖ਼ਮ ਤੇ ਨਿਰਾਕਾਰ
ਜਿਵੇਂ ਸੰਗੀਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ
ਛੋਹ-ਕੰਪਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ
ਪਿਆਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ...
ਮਹਾਂਕਾਲ਼ ਦਾ
ਇਕ ਛਿਣ ਬਥੇਰਾ
ਕੀ ਉਮਰਾਂ ਦਾ ਜੀਣਾ..
ਕੁੜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ-
”ਤੂੰ ਮੇਰੀ ਸਿ੍ਰਸ਼ਟੀ
ਮੈਂ ਤੇਰੇ ਅੰਦਰ ਗੂੰਜਦਾ
ਤੇਰਾ ਅਨਹਦ-ਨਾਦ..”
ਮੁੰਡੇ ਨੇ ਕਿਹਾ-
”ਮੇਰੇ ਸਾਜ਼
ਹਾਲ਼ੇ ਥਾਂ ਸਿਰ ਨਹੀਂ ਹੋਏ
ਮੇਰਾ ਗਲ਼ਾ ਹੋਰ ਰਿਆਜ਼ ਮੰਗਦਾ ਹੈ..”
ਕੁੜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ-
” ਮੈਂ ਇਕ ਰੂਹ ਹਾਂ
ਇਕੱਲੀ ਤੇ ਇਕਹਿਰੀ
ਅੱਜ ਤੇਰੇ ਨਾਲ਼ ਹਾਂ
ਕੱਲ੍ਹ ਹੋਵਾਂ ਨਾ ਹੋਵਾਂ..”
ਮੁੰਡੇ ਨੇ ਕਿਹਾ-
” ਇਹ ਤਨ ਮੇਰਾ ਹੈ
ਇਹ ਮਨ ਤੇਰਾ
ਪਰ ਸੋਚ ਮਾਪਿਆਂ ਦੀ..”
ਕੁੜੀ ਨੇ
ਕੁਝ ਦੇਰ ਬਹਿਸ ਕੀਤੀ
ਆਪਣੇ ਹੱਕ਼ ਲਈ ਬੜਾ ਕੁਝ ਬੋਲੀ
ਪਰ ਮੁੰਡਾ ਟਸ ਤੋਂ ਮਸ ਨਾ ਹੋਇਆ
ਮੁੰਡੇ ਨੂੰ ਪਤਾ ਸੀ
ਮਾਪਿਆਂ ਦਾ ਗਣਿਤ
ਉਮਰ ਭਰ ਸਾਥ ਦੇਵੇਗਾ
ਘਰ ਅਤੇ ਰਿਸ਼ਤੇ
ਪੱਕੀ ਇੱਟ ਦੇ ਸੀਮਿੰਟ ਵਾਂਗ ਹੋਣ
ਤਾਂ ਬਿਹਤਰ ਹੁੰਦੇ ਨੇ.....
ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਪਤਾ ਸੀ
ਤਨ-ਮਨ ਤੇ ਸੋਚ
ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ
ਜੇ ਕੁਝ ਹੁੰਦਾ ਹੈ
ਤਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਰੂਹ ਹੁੰਦੀ ਹੈ
ਰੂਹ ਨੂੰ
ਜੀਣ-ਥੀਣ ਲਈ
ਪੱਕੀ ਇੱਟ ‘ਤੇ ਸੀਮਿੰਟ ਵਰਗਾ
ਕੁ ਝਨਹੀਂ ਚਾਹੀਦਾ
ਰੂਹ ਤਾਂ ਅਸਮਾਨ ਦਾ
ਇਕ ਟੋਟਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ
ਸੂਖ਼ਮ ਤੇ ਨਿਰਾਕਾਰ
ਜਿਵੇਂ ਸੰਗੀਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ
ਛੋਹ-ਕੰਪਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ
ਪਿਆਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ...
ਮਹਾਂਕਾਲ਼ ਦਾ
ਇਕ ਛਿਣ ਬਥੇਰਾ
ਕੀ ਉਮਰਾਂ ਦਾ ਜੀਣਾ..
ਕੁੜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ-
”ਤੂੰ ਮੇਰੀ ਸਿ੍ਰਸ਼ਟੀ
ਮੈਂ ਤੇਰੇ ਅੰਦਰ ਗੂੰਜਦਾ
ਤੇਰਾ ਅਨਹਦ-ਨਾਦ..”
ਮੁੰਡੇ ਨੇ ਕਿਹਾ-
”ਮੇਰੇ ਸਾਜ਼
ਹਾਲ਼ੇ ਥਾਂ ਸਿਰ ਨਹੀਂ ਹੋਏ
ਮੇਰਾ ਗਲ਼ਾ ਹੋਰ ਰਿਆਜ਼ ਮੰਗਦਾ ਹੈ..”
ਕੁੜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ-
”ਮੈਂ ਤੇਰਾ ਸਾਜ਼
ਤੇਰੇ ਕੋਲ਼ ਹੋਵਾਂ ਤਾਂ ਇਕਸੁਰ ਇਕਤਾਰ
ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ‘ਚ
ਹੋ ਜਾਵਾਂਗੀ ਬੇਸੁਰ ਤੇ ਬੇਤਾਲ..”
ਇੰਨਾ ਕਹਿ ਕੇ
ਕੁੜੀ ਵਿਹੜੇ ‘ਚ ਉੱਗੇ
ਅਨਾਰ ਦੇ ਬੂਟੇ ਕੋਲ਼ ਆ ਬੈਠੀ
ਤੇ ਮੁੰਡਾ
ਸਫ਼ਲਤਾ ਤੇ ਸ਼ੋਹਰਤ ਦੀ
”ਮੈਂ ਤੇਰਾ ਸਾਜ਼
ਤੇਰੇ ਕੋਲ਼ ਹੋਵਾਂ ਤਾਂ ਇਕਸੁਰ ਇਕਤਾਰ
ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ‘ਚ
ਹੋ ਜਾਵਾਂਗੀ ਬੇਸੁਰ ਤੇ ਬੇਤਾਲ..”
ਇੰਨਾ ਕਹਿ ਕੇ
ਕੁੜੀ ਵਿਹੜੇ ‘ਚ ਉੱਗੇ
ਅਨਾਰ ਦੇ ਬੂਟੇ ਕੋਲ਼ ਆ ਬੈਠੀ
ਤੇ ਮੁੰਡਾ
ਸਫ਼ਲਤਾ ਤੇ ਸ਼ੋਹਰਤ ਦੀ
ਤਲਾਸ਼ ਵਿਚ
ਬਿਖਰੇ ਰਾਹਾਂ ‘ਤੇ ਤੁਰ
ਗਿਆ..
=====
ਆਪਣੇ ਕੋਲ਼ ਪਰਤਾਂਗਾ
ਨਜ਼ਮ
ਫੁੱਲ ਨੇ
ਮੇਰੀ ਮੁਸਕਾਨ
ਸੰਭਾਲ਼ ਲਈ ਹੈ
ਮੈਂ ਦੋ ਸਾਹ
ਸੌਖੇ ਲਵਾਂਗਾ
ਉਹ ਮੋੜ ਦੇਵੇਗਾ
ਪੰਛੀ ਨੇ ਮੇਰੀ ਪਰਵਾਜ਼
ਮੰਗ ਲਈ ਹੈ
ਮੈਂ ਅਸਮਾਨ ਵੱਲ
ਮੁੜ ਤੱਕਾਂਗਾ
ਉਹ ਮੋੜ ਦੇਵੇਗਾ...
ਜੰਗਲ ਕੋਲ
ਆਪਣਾ ਸੁਭਾਅ ਭੁੱਲ ਆਇਆ ਹਾਂ
ਕਵਿਤਾ ਲਿਖਾਂਗਾ
ਤਾਂ ਇਹ ਪਰਤ ਆਵੇਗਾ...
ਬੱਚਾ
ਮੇਰੀ ਟਪੂਸੀ ਚਾਲ
ਲੈ ਗਿਆ ਹੈ
ਨਾਲ਼ੇ ਕਹਿ ਗਿਆ ਹੈ
ਜਦੋਂ ਹਲਕਾ ਹੋਵੇਂਗਾ
ਮੋੜ ਜਾਵਾਂਗਾ...
ਸੜਕ ਕੋਲ਼
ਮੇਰਾ ਸਫ਼ਰ ਪਿਆ ਹੈ
ਬਿਰਖ਼ ਕੋਲ਼ ਰੁਣ-ਝੁਣ..
ਬਰਖਾ ਮੇਰਾ
ਚਿੱਤ ਲੈ ਗਈ ਹੈ
ਤੇ ਮਨੁੱਖ ਮੇਰੀ
ਨੇਕੀ...
ਮੈਂ ਜ਼ਰਾ ਕੁ
ਆਪਣੇ ਕੋਲ਼ ਪਰਤਾਂਗਾ
ਮੇਰੇ ਸਾਹ
ਕੋਮਲ ਹੋ ਜਾਣਗੇ
ਕੋਈ ਬੁੱਧ
ਮੇਰੇ ਸਿਰ ‘ਤੇ
ਹੱਥ ਰੱਖੇਗਾ....
ਫੁੱਲ ਪੰਛੀ ਅਸਮਾਨ
ਜੰਗਲ ਬੱਚਾ ਸੜਕ
ਬਿਰਖ਼ ਬਰਖਾ ਤੇ ਮਨੁੱਖ
ਇਹ ਸਾਰੇ ਦੇ ਸਾਰੇ
ਪਲ ਛਿਣ ਵਿਚ
ਮੇਰਾ ਖਿੰਡਿਆ ਆਪਾ
ਮੈਨੂੰ ਮੋੜ ਜਾਣਗੇ
ਮੈਂ ਜ਼ਰਾ ਕੁ
ਆਪਣੇ ਕੋਲ਼ ਪਰਤਾਂਗਾ....
=====
=====
ਆਪਣੇ ਕੋਲ਼ ਪਰਤਾਂਗਾ
ਨਜ਼ਮ
ਫੁੱਲ ਨੇ
ਮੇਰੀ ਮੁਸਕਾਨ
ਸੰਭਾਲ਼ ਲਈ ਹੈ
ਮੈਂ ਦੋ ਸਾਹ
ਸੌਖੇ ਲਵਾਂਗਾ
ਉਹ ਮੋੜ ਦੇਵੇਗਾ
ਪੰਛੀ ਨੇ ਮੇਰੀ ਪਰਵਾਜ਼
ਮੰਗ ਲਈ ਹੈ
ਮੈਂ ਅਸਮਾਨ ਵੱਲ
ਮੁੜ ਤੱਕਾਂਗਾ
ਉਹ ਮੋੜ ਦੇਵੇਗਾ...
ਜੰਗਲ ਕੋਲ
ਆਪਣਾ ਸੁਭਾਅ ਭੁੱਲ ਆਇਆ ਹਾਂ
ਕਵਿਤਾ ਲਿਖਾਂਗਾ
ਤਾਂ ਇਹ ਪਰਤ ਆਵੇਗਾ...
ਬੱਚਾ
ਮੇਰੀ ਟਪੂਸੀ ਚਾਲ
ਲੈ ਗਿਆ ਹੈ
ਨਾਲ਼ੇ ਕਹਿ ਗਿਆ ਹੈ
ਜਦੋਂ ਹਲਕਾ ਹੋਵੇਂਗਾ
ਮੋੜ ਜਾਵਾਂਗਾ...
ਸੜਕ ਕੋਲ਼
ਮੇਰਾ ਸਫ਼ਰ ਪਿਆ ਹੈ
ਬਿਰਖ਼ ਕੋਲ਼ ਰੁਣ-ਝੁਣ..
ਬਰਖਾ ਮੇਰਾ
ਚਿੱਤ ਲੈ ਗਈ ਹੈ
ਤੇ ਮਨੁੱਖ ਮੇਰੀ
ਨੇਕੀ...
ਮੈਂ ਜ਼ਰਾ ਕੁ
ਆਪਣੇ ਕੋਲ਼ ਪਰਤਾਂਗਾ
ਮੇਰੇ ਸਾਹ
ਕੋਮਲ ਹੋ ਜਾਣਗੇ
ਕੋਈ ਬੁੱਧ
ਮੇਰੇ ਸਿਰ ‘ਤੇ
ਹੱਥ ਰੱਖੇਗਾ....
ਫੁੱਲ ਪੰਛੀ ਅਸਮਾਨ
ਜੰਗਲ ਬੱਚਾ ਸੜਕ
ਬਿਰਖ਼ ਬਰਖਾ ਤੇ ਮਨੁੱਖ
ਇਹ ਸਾਰੇ ਦੇ ਸਾਰੇ
ਪਲ ਛਿਣ ਵਿਚ
ਮੇਰਾ ਖਿੰਡਿਆ ਆਪਾ
ਮੈਨੂੰ ਮੋੜ ਜਾਣਗੇ
ਮੈਂ ਜ਼ਰਾ ਕੁ
ਆਪਣੇ ਕੋਲ਼ ਪਰਤਾਂਗਾ....
=====
ਅੱਧਾ ਮੀਲ
ਨਜ਼ਮ
ਇਕ ਸੜਕ ‘ਤੇ
ਮੇਰੀ ਹਸਤੀ ਨਿੱਤ ਧੂੜ ਬਣ
ਫੈਲਦੀ ਹੈ...
ਇਕ ਸੜਕ
ਮੇਰੇ ਅੰਦਰ ਵਗਦੀ ਹੈ....
ਮੇਰੇ ਪੁਰਖੇ
ਪਿਛਾਂਹ ਕਿਤੇ ਰਹਿ ਗਏ ਹਨ
ਮੇਰਾ ਬਾਪੂ
ਹਾਲੇ ਪਿਛਲੇ ਹੀ ਮੋੜ ‘ਤੇ
ਓਝਲ ਹੋਇਆ ਹੈ
ਮੇਰੇ ਬੱਚੇ
ਕਿਤੇ ਅਗਾਂਹ ਨਿਕਲ਼ ਗਏ ਹਨ
ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਹਿੱਸੇ ਦਾ
ਅੱਧਾ ਮੀਲ
ਹਾਲੇ ਤਹਿ ਕਰਨਾ ਹੈ....
ਸੜਕ ਦੇ ਖੱਬੇ ਹੱਥ
ਹਰਿਆਲੀ ਹੈ
ਜਿੱਥੇ ਰੁੱਖਾਂ ਦੀ
ਇਕ ਲੰਬੀ ਕਤਾਰ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੀ ਹੈ
ਰੁੱਖ ਵੀ
ਮੇਰੇ ਨਾਲ਼ੋ-ਨਾਲ਼ ਤੁਰਦੇ ਰਹੇ ਹਨ
ਇਹ ਮੈਨੂੰ
ਸੜਕ ਨੇ ਹੀ ਦੱਸਿਆ ਹੈ....
ਸੜਕ ਦੇ ਸੱਜੇ ਹੱਥ
ਦੇਸ਼ ਕਾਲ ਵਸਦਾ ਹੈ
ਜਿੱਥੇ ਬੋਧੀ ਮੰਦਰਾਂ ਦੀਆਂ
ਸੁਖਦ ਸਮੋਹਕ ਘੰਟੀਆਂ
ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ
ਗ਼ੁਲਾਮਾਂ ਦੀਆਂ ਮੰਡੀਆਂ ਦਾ
ਦੁਖਦ ਸ਼ੋਰ ਹੈ....
ਨਜ਼ਮ
ਇਕ ਸੜਕ ‘ਤੇ
ਮੇਰੀ ਹਸਤੀ ਨਿੱਤ ਧੂੜ ਬਣ
ਫੈਲਦੀ ਹੈ...
ਇਕ ਸੜਕ
ਮੇਰੇ ਅੰਦਰ ਵਗਦੀ ਹੈ....
ਮੇਰੇ ਪੁਰਖੇ
ਪਿਛਾਂਹ ਕਿਤੇ ਰਹਿ ਗਏ ਹਨ
ਮੇਰਾ ਬਾਪੂ
ਹਾਲੇ ਪਿਛਲੇ ਹੀ ਮੋੜ ‘ਤੇ
ਓਝਲ ਹੋਇਆ ਹੈ
ਮੇਰੇ ਬੱਚੇ
ਕਿਤੇ ਅਗਾਂਹ ਨਿਕਲ਼ ਗਏ ਹਨ
ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਹਿੱਸੇ ਦਾ
ਅੱਧਾ ਮੀਲ
ਹਾਲੇ ਤਹਿ ਕਰਨਾ ਹੈ....
ਸੜਕ ਦੇ ਖੱਬੇ ਹੱਥ
ਹਰਿਆਲੀ ਹੈ
ਜਿੱਥੇ ਰੁੱਖਾਂ ਦੀ
ਇਕ ਲੰਬੀ ਕਤਾਰ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੀ ਹੈ
ਰੁੱਖ ਵੀ
ਮੇਰੇ ਨਾਲ਼ੋ-ਨਾਲ਼ ਤੁਰਦੇ ਰਹੇ ਹਨ
ਇਹ ਮੈਨੂੰ
ਸੜਕ ਨੇ ਹੀ ਦੱਸਿਆ ਹੈ....
ਸੜਕ ਦੇ ਸੱਜੇ ਹੱਥ
ਦੇਸ਼ ਕਾਲ ਵਸਦਾ ਹੈ
ਜਿੱਥੇ ਬੋਧੀ ਮੰਦਰਾਂ ਦੀਆਂ
ਸੁਖਦ ਸਮੋਹਕ ਘੰਟੀਆਂ
ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ
ਗ਼ੁਲਾਮਾਂ ਦੀਆਂ ਮੰਡੀਆਂ ਦਾ
ਦੁਖਦ ਸ਼ੋਰ ਹੈ....
ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਹਿੱਸੇ ਦਾ
ਅੱਧਾ ਮੀਲ
ਹਾਲੇ ਤਹਿ ਕਰਨਾ ਹੈ....
======
ਅੱਧਾ ਮੀਲ
ਹਾਲੇ ਤਹਿ ਕਰਨਾ ਹੈ....
======
No comments:
Post a Comment