ਮੌਸਮ

ਆਰਸੀ ਤੇ ਨਵੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ

ਦੋਸਤੋ! ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੀ ਹੋ ਕਿ ਆਰਸੀ ਨੂੰ Facebook ਅਤੇ Twitter ਨਾਲ਼ ਵੀ ਜੋੜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ਼ ਇਹਨਾਂ ਸਾਈਟਾਂ ਤੇ ਅਕਾਊਂਟ ਹਨ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਆਰਸੀ ਬਲੌਗ ਨੂੰ ਓਥੋਂ ਵੀ join ਅਤੇ follow ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਲਿੰਕ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਹੁਣ ਤੱਕ ਤੁਹਾਡੇ ਦਿੱਤੇ ਹਰ ਸਹਿਯੋਗ ਲਈ ਮਸ਼ਕੂਰ ਹਾਂ।
ਅਦਬ ਸਹਿਤ
ਤਨਦੀਪ ਤਮੰਨਾ



Monday, August 31, 2009

ਜਸਵਿੰਦਰ ਮਹਿਰਮ - ਗ਼ਜ਼ਲ

ਗ਼ਜ਼ਲ

ਰਹਿਬਰਾਂ ਦਾ ਵਣਜ ਹੈ ਹੁਣ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜ਼ਹਿਰ ਦਾ

ਤੜਫਦਾ ਮਿਲਦੈ ਤਦੇ ਹਰਖ਼ਸ ਮੇਰੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ

-----

ਚੋਰ - ਡਾਕੂ ਜਿਸ ਤਰਾਂ ਸਰਗਰਮ ਨੇ ਹੁਣ ਰਾਤ - ਦਿਨ ,

ਖ਼ੌਫ਼ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਲੁੱਟਿਆ ਚੈਨ ਅੱਠੇ ਪਹਿਰ ਦਾ

-----

ਆੜ ਲੈ ਕੇ ਧਰਮ ਦੀ ਨਾ ਖੇਡ ਖ਼ੂਨੀ ਹੋਲੀਆਂ ,

ਹਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਸੇਕ ਲੱਗਦੈ, ਬੇਵਜ੍ਹਾ ਇਸ ਕਹਿਰ ਦਾ

-----

ਤੂੰ ਸਮੁੰਦਰ ਦਾ ਨਜ਼ਾਰਾ ਦੇਖਣਾ ਤਾਂ ਦੇਖ , ਪਰ ,

ਨਾ ਕਿਨਾਰੇ ਕੋਲ ਜਾਵੀਂ, ਕੀ ਭਰੋਸਾ ਲਹਿਰ ਦਾ

-----

ਖ਼ੁਦ ਚਿਰਾਗ਼ਾਂ ਨੂੰ ਖ਼ਬਰ ਨਈਂ ਆਪਣੀ ਔਕਾਤ ਦੀ ,

ਰੌਸ਼ਨੀ ਅੱਗੇ ਹਨੇਰਾ ਤਾਂ ਕਦੇ ਨਈਂ ਠਹਿਰਦਾ

-----

ਦੇਖ ਸੁੱਕੀ ਨਹਿਰ ਕਰਦੇ ਨੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਬਿਰਖ ਵੀ ,

ਇਸ ਤਰਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਦੇ ਰੁੱਸਿਆ ਨਈਂ ਪਾਣੀ ਨਹਿਰ ਦਾ

-----

ਕੀ ਗ਼ਜ਼ਲ ਦੇ ਐਬ ਦੇਖੂ, ਕੀ ਉਹ ਜਾਣੂ ਖ਼ੂਬੀਆਂ ?

ਜੋ ਨਿਯਮ ਹੀ ਜਾਣਦਾ ਨਈਂ ਰੁਕਨ ਦਾ ਜਾਂ ਬਹਿਰ ਦਾ

-----

ਜਾਣਦਾ ਹਾਂ ਤੂੰ ਬੜਾ ਮਸਰੂਫ਼ ਰਹਿਨੈਂ 'ਮਹਿਰਮਾ',

ਪਰ ਕਦੇ ਤਾਂ ਵਕਤ ਕੱਢ ਲੈ, ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਠਹਿਰ ਦਾ

-----

ਬਹਿ ਨਾ 'ਮਹਿਰਮ' ਬੇਧਿਆਨਾ, ਸਾਂਭ ਗਠੜੀ ਆਪਣੀ ,

ਰਿਹੈ ਤੂਫ਼ਾਨ ਚੜ੍ਹ ਕੇ , ਹੈ ਇਸ਼ਾਰਾ ਗਹਿਰ ਦਾ

Sunday, August 30, 2009

ਡਾ: ਅਮਰਜੀਤ ਕੌਂਕੇ - ਨਜ਼ਮ

ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਹੋਰ
ਨਜ਼ਮ
ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਹੋਰ ਠਹਿਰ ਜਾਹ
ਮੈਨੂੰ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫੇਰ
ਪੜ੍ਹ ਲੈਣ ਦੇ
ਉਹ ਸਾਰੇ ਖ਼ਤ
ਜਿਹੜੇ ਅੰਤਾਂ ਦੇ ਸਨੇਹ ‘ਚ ਭਿੱਜ ਕੇ
ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ ਲਿਖੇ
............
ਫੇਰ ਮੈਨੂੰ
ਉਹ ਲਮਹੇਂ ਜਿਉਂ ਲੈਣ ਦੇ
ਜਿਹੜੇ ਤੇਰੇ ਤੇ ਮੇਰੇ ਵਿਚਕਾਰ ਰਹੇ
ਉਹ ਗੱਲਾਂ ਯਾਦ ਕਰ ਲੈਣ ਦੇ
ਜਿਹੜੀਆਂ ਕਿੰਨੀ ਹੀ ਵਾਰ
ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਪੁੱਛਦਾ ਪੁੱਛਦਾ
ਭੁੱਲ ਜਾਂਦਾ ਰਿਹਾ
..................
ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਹੋਰ ਠਹਿਰ ਜਾਹ
ਮੈਨੂੰ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫੇਰ
ਯਾਦ ਕਰ ਲੈਣ ਦੇ ਉਹ ਪਲ
ਜਿਹਨਾਂ ‘ਚ ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ
ਧਰਤ ਵਾਂਗ ਸੰਭਾਲ਼ਿਆਂ
ਆਕਾਸ਼ ਬਣ ਕੇ ਮੇਰੇ ਤੇ
ਕਿੰਨੀਆਂ ਸਤਰੰਗੀਆਂ ਦੀ ਛਾਂ ਕੀਤੀ
ਤੇਰੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ‘ਚੋਂ ਕਿੰਨੀ ਵਾਰ
ਜੀਵਨ ਦੀ ਲੋਅ ਲੈ ਕੇ
ਤੁਰਦਾ ਰਿਹਾ ਮੈਂ ਨਿਰੰਤਰ
.......................
ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਹੋਰ ਠਹਿਰ ਜਾਹ
ਇਸ ਪਲ ਮੈਨੂੰ
ਉਹਨਾਂ ਛਿਣਾਂ ਸਾਹਵੇਂ
ਨਤਮਸਤਕ ਹੋ ਲੈਣ ਦੇ
ਜਿਹਨਾਂ ਨੇ ਸਾਨੂੰ
ਇਕੱਠਿਆਂ ਖੜ੍ਹਿਆਂ ਨੂੰ
ਸੰਘਣੀ ਛਾਂ ਦਿੱਤੀ
ਮਿਲ਼ਣ ਲਈ ਥਾਂ ਦਿੱਤੀ
...................
ਉਹਨਾਂ ਰਾਹਾਂ ਦਾ
ਸੇਕ ਜਾਂਚ ਲੈਣ ਦੇ
ਜਿਹਨਾਂ ਤੇ ਹੁਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ
ਤੂੰ ਤੁਰਨਾ ਹੈ
..................
ਉਹਨਾਂ ਰਾਹਵਾਂ ਤੇ
ਆਪਣੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਦੀ
ਛਾਂ ਕਰ ਲੈਣ ਦੇ
ਮੈਨੂੰ ਆਪਣੀ ਅੰਤਿਮ ਕਵਿਤਾ
ਤੇਰੇ ਨਾਂ ਕਰ ਲੈਣ ਦੇ
........................
ਕੁਝ ਦੇਰ ਹੋਰ ਠਹਿਰ ਜਾਹ!

Saturday, August 29, 2009

ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਸੰਧੂ - ਗ਼ਜ਼ਲ

ਗ਼ਜ਼ਲ

ਕੋਈ ਨਾਜ਼ੁਕ ਜਿਹੀ ਤਿਤਲੀ , ਮਸਲ਼ ਕੇ ਧਰ ਗਿਆ, ਉਇ ਹੁਇ ।

ਕਿ ਇਕ ਹਮਦਰਦ ਬਣ ਕੇ , ਜ਼ੁਲਮ ਦੀ ਹਦ ਕਰ ਗਿਆ, ਉਇ ਹੁਇ ।

-----

ਜਿਦ੍ਹਾ ਸੀਨਾ ਧੜਕਦਾ ਸੀ , ਤੇਰੇ ਹੀ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਅੰਦਰ ,

ਤੇਰਾ ਖੰਜਰ ਉਦੇ ਹੀ ਸੀਨੇ ਵਿਚ ਉੱਤਰ ਗਿਆ ? ਉਇ ਹੁਇ ।

-----

ਮਸੀਹਾ 'ਤੇ ਹੀ ਪੈ ਗਈ ਟੁਟਕੇ , ਬੀਮਾਰਾਂ ਦੀ ਬੀਮਾਰੀ ,

ਬਚਾਉਂਦਾ ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ , ਖ਼ੁਦ ਮਸੀਹਾ ਮਰ ਗਿਆ, ਉਇ ਹੁਇ ।

-----

ਜੋ ਧਰਤੀ ਵਾਸਤੇ ਲੜਿਆ , ਜਿਨੇਂ ਅੰਬਰ ਫ਼ਤਿਹ ਕੀਤਾ,

ਨਾ ਧਰਤੀ ਹੀ ਗਈ ਉਸ ਨਾਲ, ਨਾ ਅੰਬਰ ਗਿਆ, ਉਇ ਹੁਇ ।

-----

ਇਹੋ ਨਾ ਫੈਸਲਾ ਹੋਇਆ, ਇਲਾਜ ਇਸਦਾ ਕਿਨੇਂ ਕਰਨੈਂ ?

ਬੜੇ ਸੀ ਚਾਰਾਗਰ , ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਰੋਗੀ ਮਰ ਗਿਆ, ਉਇ ਹੁਇ ।

-----

ਤੇਰੇ ਲਈ ਸਰ- ਫ਼ਰੋਸ਼ੀ ਦੀ , ਤਮੰਨਾ ਸੀ ਜਿਦ੍ਹੇ ਦਿਲ ਵਿਚ ,

ਤੇਰਾ ਉਹ ਚਹੁੰਣ ਵਾਲਾ, ਪਹਿਲੇ ਹੱਲੇ ਡਰ ਗਿਆ, ਉਇ ਹੁਇ ।

-----

ਮੁਹੱਬਤ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਦੀ ਭੀਖ਼ , ਨਾ ਉਸ ਨੂੰ ਮਿਲੀ ਕਿਤਿਉਂ ,

ਜਿਦ੍ਹਾ ਦਰ ਹੀ ਨਹੀ ਸੀ , ਉਹ ਉਦੇ ਵੀ ਦਰ ਗਿਆ, ਉਇ ਹੁਇ ।

-----

ਅਸਾਂ ਤਾਂ ਆਖ਼ਰੀ ਦਮ ਤੀਕ ਵੀ , ਸੰਘਰਸ਼ ਕੀਤਾ - ਪਰ ,

ਜਦੋਂ ਜਿੱਤਣ ਹੀ ਵਾਲੇ ਸਾਂ , ਮੁਕੱਦਰ ਹਰ ਗਿਆ, ਉਇ ਹੁਇ ।

-----

ਬੜੀ ਹੀ ਦੇਰ ਮਗਰੋਂ , ਲਾਸ਼ ਉੱਪਰ ਗਈ ਉਸ ਦੀ ,

ਕਿ "ਸੰਧੂ" ਫੇਰ ਵੀ ਤਾਰੂ ਸੀ , ਡੁਬ ਕੇ ਤਰ ਗਿਆ, ਉਇ ਹੁਇ




Friday, August 28, 2009

ਜਗਦੀਸ਼ ਰਾਣਾ - ਗ਼ਜ਼ਲ

ਸਾਹਿਤਕ ਨਾਮ: ਜਗਦੀਸ਼ ਰਾਣਾ

ਅਜੋਕਾ ਨਿਵਾਸ: ਜਲੰਧਰ, ਪੰਜਾਬ

ਕਿਤਾਬਾਂ: ਯਾਦਾਂ ਦੇ ਗਲੋਟੇ (ਗੀਤ-ਸੰਗ੍ਰਹਿ) ਛਪਾਈ ਅਧੀਨ ਹੈ ਅਤੇ ਏਕ ਦਿਨ ਅਚਾਨਕ (ਹਿੰਦੀ ਕਵਿਤਾਵਾਂ) ਦਾ ਖਰੜਾ ਤਿਆਰ ਪਿਆ ਹੈ।

ਇਨਾਮ-ਸਨਮਾਨ: ਸ਼ਿਵ ਬਟਾਲਵੀ ਐਵਾਰਡ(ਪੰਜਾਬੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਮੰਚ-ਜਲੰਧਰ ਕੈਂਟ),ਨੰਦ ਲਾਲ ਨੂਰਪੁਰੀ ਐਵਾਰਡ(ਪਿੰਡ ਸੇਮੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਕਮੇਟੀ) ਤੇ ਹੋਰ ਇਨਾਮਾਂ ਨਾਲ਼ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਚੁੱਕਾ ਹੈ।

-----

ਦੋਸਤੋ! ਦਾਦਰ ਪੰਡੋਰਵੀ ਜੀ ਨੇ ਜਗਦੀਸ਼ ਰਾਣਾ ਜੀ ਦੀ ਇਹ ਬੇਹੱਦ ਖ਼ੂਬਸੂਰਤ ਗ਼ਜ਼ਲ ਅਤੇ ਇੱਕ ਗੀਤ ਆਰਸੀ ਲਈ ਭੇਜ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਅਦਬੀ ਮਹਿਫ਼ਿਲ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਹਾਜ਼ਰੀ ਲਵਾਈ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਬੇਹੱਦ ਸ਼ੁਕਰੀਆ ਜਗਦੀਸ਼ ਰਾਣਾ ਜੀ ਗ਼ਜ਼ਲ, ਗੀਤ, ਕਵਿਤਾ ( ਹਿੰਦੀ ਚ ਵੀ) , ਸਹਾਤਿਕ ਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਲੇਖ ਤੇ ਮਿੰਨੀ ਕਹਾਣੀਆਂ ਲਿਖਦੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਲਿਖੇ ਕਈ ਗੀਤ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਨਾਮਵਰ ਗਾਇਕਾਂ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਚ ਰਿਕਾਰਡ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਕਈ ਰਚਨਾਵਾਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਚ ਉਰਦੂ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਹੋ ਕੇ ਵੀ ਛਪੀਆਂ। ਰਾਣਾ ਜੀ ਨੂੰ ਆਰਸੀ ਦੇ ਤਮਾਮ ਲੇਖਕ / ਪਾਠਕ ਸਾਹਿਬਾਨ ਵੱਲੋਂ ਖ਼ੁਸ਼ਆਮਦੀਦ ਆਖਦੀ ਹੋਈ ਇਹਨਾਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਆਰਸੀ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਦਾ ਮਾਣ ਹਾਸਲ ਕਰ ਰਹੀ ਹਾਂ।

ਅਦਬ ਸਹਿਤ

ਤਨਦੀਪ ਤਮੰਨਾ

******

ਗ਼ਜ਼ਲ

ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਹਰ ਮੋੜ ਤੇ ਰਹਿਬਰ ਮਿਲੇ

ਇਹ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੈ ਕਿ ਅੱਗੋਂ ਚੋਰ ਜਾਂ ਕਾਫ਼ਰ ਮਿਲੇ।

----

ਚੰਦ, ਤਾਰੇ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ, ਉਸਨੂੰ ਤਾਂ ਅੰਬਰ ਮਿਲੇ,

ਮੈਨੂੰ ਤਾਂ ਇਕ ਸਾਥ ਤੇਰਾ, ਰਹਿਣ ਨੂੰ ਇਕ ਘਰ ਮਿਲੇ।

-----

ਦੁਨੀਆਂ ਉੱਤੇ ਪਿਆਰ ਬਦਲੇ, ਦਿਲ ਨੂੰ ਕਿਉਂ ਖੰਜ਼ਰ ਮਿਲੇ।

ਆਸ ਲਾਵੇ ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਜੋ, ਉਸਨੂੰ ਕਿਉਂ ਪੱਥਰ ਮਿਲੇ।

-----

ਖੇਤ ਨੂੰ ਹੁਣ ਵਾੜ ਹੀ ਹੈ ਖਾਣ ਲੱਗੀ ਦੋਸਤੋ,

ਸੁੱਖ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਫਿਰ ਸੋਚੋ ਰੱਤੀ ਭਰ ਮਿਲੇ।

-----

ਛਲਕਿਆ ਨਾ ਤੇਰੇ ਨੈਣਾਂ ਚੋਂ ਕਦੀ ਦੋ ਘੁੱਟ ਨਸ਼ਾ,

ਚਾਹਿਆ ਜਦ ਮੈਂ ਸੀ ਤੇਰੇ ਪਿਆਰ ਦਾ ਸਾਗਰ ਮਿਲੇ।

-----

ਉਸਦੀਆਂ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਲਗ ਜਾਂਦੇ ਨੇ ਖੰਭ ਉਦੋਂ ਜਨਾਬ,

ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਪਿੱਛੋਂ ਜਦ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵਿਛੜਿਆ ਦਿਲਬਰ ਮਿਲੇ।

-----

ਕਸ਼ਿਸ਼ ਪੈਦਾ ਕਰ ਤੂੰ ਐਨੀ ਸ਼ਾਇਰੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਇਰਾ,

ਚਾਹੁੰਨਾਂ ਹੈਂ ਜੇਕਰ, ਤੇਰੀ ਕਵਿਤਾ ਨੂੰ ਵੀ ਆਦਰ ਮਿਲੇ।

-----

ਉਹਜਿਨ੍ਹਾਂ ਚਾਹਿਆ ਸੀ ਉੱਚਾ ਉੱਡਣਾ ਅਸਮਾਨ ਵਿਚ,

ਅੱਜ ਉਨ੍ਹਾਂ ਹੀ ਪੰਛੀਆਂ ਦੇ ਖਿਲਰੇ ਹੋਏ ਪਰ ਮਿਲੇ।

-----

ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਇਆ ਮਿਲ ਕੇ ਤੈਨੂੰ ਰਾਣਿਆ’,

ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਕ ਬੇ-ਘਰੇ ਨੂੰ ਦੇਰ ਮਗਰੋਂ ਘਰ ਮਿਲੇ।

=====

ਗੀਤ

ਝੜੇ ਪੱਤਿਆਂ ਦੇ ਵਾਗੂੰ ਸਾਡਾ ਕੋਈ ਨਾ ਟਿਕਾਣਾ!

ਅਸੀਂ ਵਾਂਗ ਪਰਵਾਨਿਆਂ ਦੇ ਮਰ-ਮੁੱਕ ਜਾਣਾ!

----

ਲੱਗੇ ਚੁੱਪ ਵਾਲੇ ਤਾਲੇ ਸਾਡੇ ਬੁੱਲ੍ਹੀਆਂ ਦੇ ਬੂਹੀਂ,

ਸੁੱਖ ਭੁੱਲ ਕੇ ਵੀ ਆਉਂਦੇ ਨਹੀਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਜੂਹੀਂ,

ਇੰਝ ਲੱਗੇ ਜਿਵੇਂ ਗ਼ਮਾਂ ਨਾਲ ਰਿਸ਼ਤਾ ਪੁਰਾਣਾ

ਅਸੀਂ ਵਾਂਗ ਪਰਵਾਨਿਆਂ ਦੇ ......

----

ਯਾਦ ਆਣ ਕੇ ਦੋਮੂੰਹੀਂ, ਮੈਨੂੰ ਹਰ ਘੜੀ ਡੰਗੇ,

ਸਾਹ ਔਖੇ-ਔਖੇ ਲੈਣ, ਮੇਰੇ ਖ਼ਾਬ ਸੱਤਰੰਗੇ,

ਦਿਨ ਹਉਕੇ ਲੈ-ਲੈ ਕੱਟੇ, ਮੇਰਾ ਇਸ਼ਕ ਨਿਮਾਣਾ

ਅਸੀਂ ਵਾਂਗ ਪਰਵਾਨਿਆਂ ਦੇ .....

----

ਹੋ ਕੇ ਖ਼ੰਡਰ ਹੀ ਰਹਿ ਗਏ, ਮੇਰੀ ਰੀਝ ਦੇ ਮੁਨਾਰੇ,

ਪਾਈਏ ਕੀਹਦੇ ਨਾਲ ਬਾਤਾਂ, ਕੋਈ ਭਰੇ ਨਾ ਹੁੰਗਾਰੇ,

ਲੱਗੇ ਸਦਾ ਲਈ ਹੀ ਰੁੱਸ ਗਿਆ ਮੌਸਮ ਸੁਹਾਣਾ

ਅਸੀਂ ਵਾਂਗ ਪਰਵਾਨਿਆਂ ਦੇ ......

----

ਰਾਣੇਸਾਂਝਾਂ ਦੀ ਕੁੱਲੀ ਤਾਂ ਭਾਵੇਂ ਹੋ ਗਈ ਕੱਖ-ਕੱਖ,

ਯਾਦਾਂ ਤੇਰੀਆਂ ਨਾ ਹੋਣ ਮੈਥੋਂ ਕਿਸੇ ਘੜੀ ਵੱਖ,

ਯਾਦ ਕਰਨਾ ਹੀ ਆਉਂਦੈ, ਸਾਨੂੰ ਆਉਂਦਾ ਨਈਂ ਭੁਲਾਣਾ

ਅਸੀਂ ਵਾਂਗ ਪਰਵਾਨਿਆਂ ਦੇ ਮਰ-ਮੁੱਕ ਜਾਣਾ!





ਸ਼ਿਵਚਰਨ ਜੱਗੀ ਕੁੱਸਾ - ਨਜ਼ਮ

ਨਾਗਮਣੀ

ਨਜ਼ਮ

ਨਾ ਹੰਝੂਆਂ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ

ਅਤੇ ਨਾ ਹਾਸੇ ਦੀ!

ਨਾ ਦਰਦ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ

ਅਤੇ ਨਾ ਸ਼ੋਖ਼ ਚਿਹਰੇ ਦੀ!

ਨਾ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਰੜਕ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ

ਨਾ ਪੈਰਾਂ ਦੇ ਛਾਲਿਆਂ ਦੀ!

ਨਾ ਅੱਗ ਦੇ ਸੇਕ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ

ਅਤੇ ਨਾ ਸੀਤਲ ਜਲ ਦੀ!

ਨਾ ਸੁਆਦ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ

ਅਤੇ ਨਾ ਬਿਖ਼ਰੀ ਖ਼ੁਸ਼ਬੂ ਦੀ!

ਨਾ ਬਹਾਰ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ

ਅਤੇ ਨਾ ਪੱਤਝੜ ਦੀ!

ਪਰ...

ਲੋਕ ਉਸ ਦੇ 'ਅਰਥ'

ਫਿਰ ਵੀ ਸਮਝਦੇ ਨੇ!

ਕਿਉਂਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਵੀ ਇਕ,

ਆਪਣੀ 'ਬੋਲੀ' ਅਤੇ ਬੋਲਣ ਦਾ 'ਢੰਗ' ਹੁੰਦੈ!!

......

ਕਾਸ਼...!

ਹਰ ਬੰਦਾ ਅੰਤਰਜਾਮੀ ਹੁੰਦਾ,

ਜੋ ਬੁੱਝ ਲੈਂਦਾ

ਹਰ ਇਕ ਦੇ ਮਨ ਦੀ ਪੀੜ

ਅਤੇ ਮਜਬੂਰੀ!

ਨਦੀ ਦੇ ਵਹਾਅ ਵੱਲ ਮੂੰਹ ਕਰਕੇ

ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਉਲਾਂਭਾ ਨਾ ਦੇਹ

ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਪਾਣੀ ਦੇ ਸਿਰੜ 'ਤੇ ਸ਼ੱਕ ਹੈ!

ਉਹ ਤਾਂ ਪਰਬਤ ਦੇ ਚਰਨਾਂ ਵਿਚ ਵਗ ਕੇ

ਆਪਣੀ ਨਿਮਰਤਾ ਤੇ ਧਾਰਨਾ ਦਾ

ਆਪ ਸਬੂਤ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ!

.....

ਜਦ ਸਰ੍ਹੋਂ ਦਾ ਫੁੱਲ

ਫੁਲਕਾਰੀ ਦੇ ਪੱਲੇ ਵਿਚ ਮਸਲ਼ ਕੇ

ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ ਸੀ

ਕਿ ਦੱਸ ਹੁਣ ਇਹ,

ਸਵਰਗ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਨਰਕ?

ਤਾਂ ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਇੱਕੋ ਉਤਰ ਮੋੜਿਆ ਸੀ

ਕਿ ਇਹ ਤੇਰੀ

ਬੇਰਹਿਮੀ ਦੀ 'ਭੇਂਟ' ਚੜ੍ਹਿਐ!

ਹੁਣ ਇਹਦੇ ਲਈ ਸਵਰਗ ਜਾਂ ਨਰਕ

ਕੋਈ ਮਾਅਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦੇ!

ਕਿਉਂਕਿ ਭੇਂਟ ਚੜ੍ਹਨ ਵਾਲ਼ੇ

'ਮੁਕਤ' ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਨੇ!

.....

ਜਦ ਤੇਰੇ ਸੜਦੇ ਹੋਂਠਾਂ ਦੀਆਂ ਪੰਖੜੀਆਂ

ਬਾਤ ਪਾਉਂਦੀਆਂ ਸਨ,

ਮੇਰੀਆਂ ਮੁੰਦੀਆਂ ਅੱਖੀਆਂ ਕੋਲ਼ ਜਾ

ਧਰਤ-ਅਸਮਾਨ ਦੀ,

ਬ੍ਰਿਹੋਂ ਤੇ ਸੰਯੋਗ ਦੀ,

ਤਾਂ ਮੈਂ ਉਹਨਾਂ ਵਿਚਲੇ ਫ਼ਾਸਲੇ ਦੀ

ਮਿਣਤੀ-ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਭਟਕਦਾ ਹੀ,

ਦਿਨ ਚੜ੍ਹਾ ਲੈਂਦਾ ਸੀ

ਤੇ ਤੇਰੇ ਨਾਲ਼ ਹੰਢਾਈ ਜਾਣ ਵਾਲ਼ੀ ਰਾਤ ਵੀ

ਤੇਰੇ 'ਪ੍ਰਸ਼ਨ' ਦੀ ਬਲੀ ਹੀ ਚੜ੍ਹਦੀ ਸੀ!

....

ਯਾਦ ਹੈ...?

ਯਾਦ ਹੈ ਕੁਛ ਤੈਨੂੰ..??

ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ ਸੂਰਜ ਦਾ ਸੋਹਿਲਾ

ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਵੰਗਾਰ ਪਾਈ ਸੀ?

ਪਰ ਮੈਂ ਤਾਂ ਘਿਰਿਆ ਰਿਹਾ

ਗ੍ਰਹਿਆਂ ਦੀ ਚਾਲ ਵਿਚ

ਧੁਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ

ਮੈਨੂੰ ਮਾਰਗ ਹੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ

ਜਿਸ ਨੂੰ ਵੀ ਰਾਹ ਪੁੱਛਦਾ,

ਕੋਈ 'ਚਿਤਰ' ਬਾਰੇ ਕਹਿੰਦਾ,

ਤੇ ਕੋਈ 'ਗੁਪਤ' ਦੀ ਦੱਸ ਪਾਉਂਦਾ

..ਤੇ ਮੈਂ ਰੁਲ਼ਦਾ-ਖੁਲ਼ਦਾ,

ਟੁੱਟੇ ਤਾਰੇ ਦੀ ਰਾਖ਼ ਲੈ ਕੇ ਹੀ

ਪਰਤ ਆਇਆ ਸੀ...!

.....

ਪਰ ਤੂੰ ਉਦਾਸ ਨਾ ਹੋ..!!

ਧਰਤੀਆਂ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਨੇ!

ਤੇ ਜਨਮ ਵੀ ਅਨੇਕ!!

ਸ਼ਾਇਦ ਕਿਸੇ ਜਨਮ ਵਿਚ

ਤੇਰਾ ਚੰਦਰਮਾ ਨਾਲ਼

ਮੇਲ ਹੋ ਜਾਵੇ?

ਕਹਿੰਦੇ ਉਹ ਸੂਰਜ ਤੋਂ

ਰੌਸ਼ਨੀ ਉਧਾਰੀ ਲੈਂਦਾ ਹੈ!

ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸਾਂਝ ਦੀ ਤਾਂ ਲੋਕ

ਕਮਲ਼ੀਏ ਦਾਦ ਦਿੰਦੇ ਨੇ!

ਤੇਰੀ ਚਾਹਤ ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਤਾਂ,

ਇਕ ਨਾ ਇਕ ਦਿਨ ਚੰਦਰਮਾ

ਜ਼ਰੂਰ ਪੂਰੀ ਕਰੇਗਾ!

.....

ਠਹਿਰ ਜ਼ਰਾ..!

ਇਕ ਗੱਲ ਦੱਸ ਦੇਵਾਂ...

ਚੰਦਨ ਦੇ ਰੁੱਖ ਹੇਠ ਬੈਠ

ਮਣੀ ਦੀਆਂ ਬੁਝਾਰਤਾਂ ਨਾ ਪਾਇਆ ਕਰ

ਚੰਦਨ ਦੇ ਰੁੱਖ ਨਾਲ,

ਸੱਪ ਲਿਪਟੇ ਹੁੰਦੇ ਨੇ

...ਤੇ ਮਣੀ,

ਨਾਗ ਦੇ ਸਿਰ ਵਿਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ!

ਰੇਗਿਸਤਾਨ ਦੀ ਬੁੱਕਲ਼ ਵਿਚ ਬੈਠ

ਕਸਤੂਰੀ ਲੱਭਣ ਦੀ

ਜ਼ਿੱਦ ਵੀ ਨਾ ਕਰਿਆ ਕਰ

ਕਸਤੂਰੀ ਵੀ ਸੁਣਿਐਂ

ਕਾਲ਼ੇ ਨੈਣਾਂ ਵਾਲ਼ੇ ਮਿਰਗ ਦੀ

ਨਾਭੀ ਵਿਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ,

ਜੋ ਖ਼ੁਦ ਉਸ ਦੀ ਹੀ ਭਾਲ਼ ਵਿਚ

ਆਖ਼ਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਣ-ਹੀਣ ਹੋ ਜਾਂਦੈ!

......

ਪੁੱਛ ਕੇ ਦੇਖੀਂ ਕਿਸੇ ਦਿਨ

ਮੰਦਰ ਦੇ ਪੱਥਰਾਂ ਨੂੰ

ਕਿ ਹੁਣ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਧੂਫ਼ 'ਚੋਂ

ਕਿੰਨੀ ਕੁ ਮਹਿਕ ਆਉਂਦੀ ਹੈ?

ਹੁਣ ਤਾਂ ਉਹ ਵੀ ਆਦਮ-ਜ਼ਾਤ ਵਾਂਗ

ਸਿਲ਼-ਪੱਥਰ ਹੀ ਹੋ ਗਏ ਹੋਣਗੇ

ਅਤੇ ਖਿਝਦੇ ਹੋਣਗੇ ਕਿਸੇ ਦੀ

ਅੰਨ੍ਹੀ ਸ਼ਰਧਾ 'ਤੇ!

ਜਾਂ ਫਿਰ ਹੱਸਦੇ ਹੋਣਗੇ ਮਾਣਸ-ਜ਼ਾਤ 'ਤੇ

ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ਼ੋਂ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਹੀ ਬਿਹਤਰ ਹਾਂ,

ਜਿੰਨਾਂ ਦੀ ਇਬਾਦਤ ਤਾਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ!

.....

ਖਿਝਿਆ ਨਾ ਕਰ ਤੂੰ ਮੇਰੀ ਸ਼ਰਾਬ ਤੋਂ

ਤੂੰ ਆਦਮ-ਜ਼ਾਤ ਤੋਂ ਡਰਿਆ ਕਰ!

ਮੈਂ ਤਾਂ ਸ਼ਰਾਬ ਹੀ ਪੀਂਦਾ ਹਾਂ,

ਕੋਈ ਦਰਦ ਭੁਲਾਉਣ ਵਾਸਤੇ,

ਪਰ....

ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਆਦਮ-ਜ਼ਾਤ ਨੂੰ

ਮਾਣਸ ਦਾ ਖ਼ੂਨ ਪੀਣ ਦਾ ਸ਼ੌਕ ਪੈ ਗਿਐ!

.....

ਨਾਲ਼ੇ ਵਾਰ ਵਾਰ ਪੌਣਾਂ ਨੂੰ

ਵੰਗਾਰਾਂ ਨਾ ਪਾਇਆ ਕਰ

ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਵਿਚ ਉਹਨਾਂ 'ਤੇ ਕੋਈ

ਪਾਬੰਦੀ ਨਹੀਂ!

ਪਰਬਤਾਂ 'ਤੇ ਵਾਸ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ

ਸੀਮਾਵਾਂ ਦਾ ਘੇਰਾ ਨਹੀਂ ਦੱਸੀਦਾ

ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕਿਰਨਾਂ ਨੂੰ

ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਹੱਦ ਦਾ ਮਿਹਣਾ ਮਾਰੀਦੈ

ਸਾਢੇ ਤਿੰਨ ਹੱਥ ਧਰਤੀ ਤਾਂ,

ਸਿਰਫ਼ ਬੰਦੇ ਦੀ ਮਲਕੀਅਤ ਹੈ,

ਬਾਕੀ ਸਭ ਉਸ ਤੋਂ ਕਿਤੇ ਅਮੀਰ ਨੇ!!!

Thursday, August 27, 2009

ਦਾਦਰ ਪੰਡੋਰਵੀ - ਗ਼ਜ਼ਲ

ਗ਼ਜ਼ਲ

ਸੜ੍ਹਦੇ ਆਲ੍ਹਣਿਆਂ ਦੀ ਚਿੰਤਾ, ਬੋਟਾਂ ਦਾ ਮਾਤਮ ਲਿਖਦਾ ਹਾਂ।

ਅਜਕਲ੍ਹ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਅਪਣੇ, ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਆਲਮ ਲਿਖਦਾ ਹਾਂ!

----

ਟੁਕੜੇ-ਟੁਕੜੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਨੇ, ਨਕਸ਼ ਮੇਰੇ ਨਿੱਤ ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਮੂਹਰੇ,

ਫਿਰ ਵੀ ਅਪਣੀ ਹੋਂਦ ਨੂੰ ਅਕਸਰ, ਸਫ਼ਾ-ਸਫ਼ਾ ਸਾਲਮ ਲਿਖਦਾ ਹਾਂ!

-----

ਮੁੱਠੀ ਭਰ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਤਾਂ ਉਸ, ਬੋੜ੍ਹ ਦਾ ਹੋਣਾ ਨਾ-ਮੁਮਕਿਨ ਸੀ,

ਪਰ ਮੈਂ ਰੋਜ਼ ਮੁਖ਼ਾਤਿਬ ਹੋ ਕੇ, ਗਮਲੇ ਨੂੰ ਮੁਜਰਮ ਲਿਖਦਾ ਹਾਂ!

-----

ਕਿੰਨੇ ਹੀ ਅਣਦਿਸਦੇ ਕਾਰਣ, ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਹੇਠ ਲੁਕੇ ਮਿਲਦੇ ਨੇ,

ਜਦ ਰਾਹਾਂ ਦੇ ਹਾਦਸਿਆਂ ਤੇ, ਮੈਂ ਕੋਈ ਕਾਲਮ ਲਿਖਦਾ ਹਾਂ!

-----

ਅਜਕਲ੍ਹ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਅੰਬਰ ਉੱਤੇ, ਐਨਾ ਗ਼ਰਦ-ਗੁਬਾਰ ਹੈ ਚੜ੍ਹਿਆ,

ਭਾਵੇਂ ਅੱਧਾ ਚੰਨ ਦਿਸੇ ਪਰ, ਮੈਂ ਪੂਰੀ ਪੂਨਮ ਲਿਖਦਾ ਹਾਂ!

-----

ਸ਼ੋਰ ਭਰੀ ਮਹਿਫ਼ਿਲ ਨੇ ਮੈਨੂੰ, ਇਸ ਕਰਕੇ ਖ਼ਾਰਿਜ਼ ਕਰ ਦਿੱਤਾ,

ਮੈਂ ਸਾਜ਼ਿੰਦਾ, ਕਿਉਂ ਸਾਜ਼ਾਂ ਦੇ, ਲੇਖਾਂ ਵਿਚ ਸਰਗਮ ਲਿਖਦਾ ਹਾਂ!

-----

ਤਾਂ ਕਿ ਰਾਹਗੀਰਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤਾ, ਪੀੜਾਂ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਨਾ ਹੋਵੇ,

ਜ਼ਖ਼ਮੀ-ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਪੈਰਾਂ ਤੇ ਵੀ, ਦਰਦ ਜ਼ਰਾ ਮੱਧਮ ਲਿਖਦਾ ਹਾਂ!

-----

ਹਾਦਸਿਆਂ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਲੋਕੋ, ਜੀਵਨ ਚੋਂ ਮਨਫ਼ੀ ਨਾ ਕੀਤਾ ,

ਮੇਰੇ ਸਿਰ ਫਿਰ ਦੋਸ਼ ਕਿਉਂ ਜੇ, ਅੱਖ ਨਗਰ ਦੀ ਨਮ ਲਿਖਦਾ ਹਾਂ!