ਮੌਸਮ

ਆਰਸੀ ਤੇ ਨਵੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ

ਦੋਸਤੋ! ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੀ ਹੋ ਕਿ ਆਰਸੀ ਨੂੰ Facebook ਅਤੇ Twitter ਨਾਲ਼ ਵੀ ਜੋੜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ਼ ਇਹਨਾਂ ਸਾਈਟਾਂ ਤੇ ਅਕਾਊਂਟ ਹਨ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਆਰਸੀ ਬਲੌਗ ਨੂੰ ਓਥੋਂ ਵੀ join ਅਤੇ follow ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਲਿੰਕ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਹੁਣ ਤੱਕ ਤੁਹਾਡੇ ਦਿੱਤੇ ਹਰ ਸਹਿਯੋਗ ਲਈ ਮਸ਼ਕੂਰ ਹਾਂ।
ਅਦਬ ਸਹਿਤ
ਤਨਦੀਪ ਤਮੰਨਾ



Saturday, February 28, 2009

ਡਾ: ਸੁਖਪਾਲ - ਨਜ਼ਮ

ਅਜੀਬ ਲੋਕ

ਨਜ਼ਮ

ਅਸੀਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ

ਵਾਲ਼ ਬੇਤਰਤੀਬੇ ਹਨ

ਮੂੰਹ ਰੰਗੇ ਹੋਏ

ਮੋਢਿਆਂ ਬਾਹਵਾਂ ਪਿੱਠਾਂ ਉਤੇ

ਚਿੱਤਰ ਉੱਕਰੇ ਹੋਏ

ਕਦੇ ਇਕੱਲੇ ਕਦੇ ਭੀੜ ਬਣਾ

ਉੱਚੀ ਉੱਚੀ ਹੱਸਦੇ

ਬੇਸਮਝ ਬੇਪਛਾਣ ਬੇਮਕਸਦ ਜਾਪਦੇ

....................

ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ

ਜਦੋਂ ਆਪੋ ਆਪਣੀ ਪਛਾਣ

ਘਰੋਂ ਨਾ ਲੱਭ ਸਕੇ

ਤਾਂ ਆਪ ਹੀ ਨਿੱਕਲ਼ ਗਏ ਸਾਂ

ਉਸ ਇੱਟ ਦੀ ਭਾਲ਼ ਵਿੱਚ

ਜਿਸਨੂੰ ਆਪਣੀ ਨੀਂਹ ਵਿੱਚ

ਰੱਖ ਸਕੀਏ

ਆਪਣੀ ਪਛਾਣ ਦੇ ਲੱਭ ਪੈਣ ਤੀਕ

ਅਸੀਂ ਇਹ ਪਛਾਣ ਘੜ ਰੱਖੀ ਹੈ

.................

ਤੁਸੀਂ ਸਾਡੇ

ਕੰਨਾਂ ਨੱਕ ਤੇ ਬੁੱਲ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਪਈਆਂ

ਮੁੰਦਰਾਂ ਹੀ ਗਿਣੀਆਂ ਨੇ

ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ

ਕੋਈ ਬੇਚੈਨ ਯਾਤਰੀ

ਕੋਈ ਸਿਰਫਿਰਿਆ ਖੋਜੀ

ਨਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ ?


ਨਿਰਮਲ ਸਿੰਘ ਕੰਧਾਲਵੀ - ਨਜ਼ਮ

ਸਿਲਸਿਲਾ

ਨਜ਼ਮ

ਉਸ ਨੇ ਸੂਰਜ ਨੂੰ ਕਿਹਾ,

ਆ ਮੇਰੇ ਸੱਜਣ!

ਆ ਗਲਵਕੜੀ ਪਾ ਮਿਲੀਏ ”,

ਸੂਰਜ ਮੁਸਕਰਾਇਆ ਤੇ ਬੋਲਿਆ,

ਤੂੰ ਸ਼ਾਇਦ ਮੇਰੀ ਤਪਸ਼ ਤੋਂ ਵਾਕਿਫ਼ ਨਹੀਂ ਅਜੇ,

ਮੈਨੂੰ ਛੂੰਹਦਿਆਂ ਹੀ ਰਾਖ਼ ਹੋ ਜਾਏਂਗੀ

........................

ਉਸ ਨੇ ਸੂਰਜ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਚ ਅੱਖਾਂ

ਪਾਈਆਂ ਤੇ ਕਿਹਾ,

ਨਹੀਂ, ਮੇਰੇ ਸੱਜਣ!

ਮੈਂ ਰਾਖ਼ ਬਣਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪਿਘਲ਼ ਕੇ

ਵਿਛ ਜਾਵਾਂਗੀ ਤੇਰੇ ਕਦਮਾਂ

ਅਤੇ ਬਣ ਜਾਵਾਂਗੀ ਸਿਲ-ਪੱਥਰ

ਤੇ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕਰਾਂਗੀ ਉਸ ਯੁਗ ਦਾ

ਜਦ ਫੇਰ ਕੋਈ ਰਾਮ,

ਠੋਕਰ ਮਾਰ ਜਗਾਏਗਾ ਮੈਨੂੰ

ਤੇ ਮੈਂ

ਇਕ ਗਲਵਕੜੀ ਲਈ

ਫਿਰ ਤਿਰੇ ਦਰ ਤੇ ਦਸਤਕ ਦਿਆਂਗੀ।


Friday, February 27, 2009

ਹਰਬੰਸ ਮਾਛੀਵਾੜਾ - ਗ਼ਜ਼ਲ

ਸਾਹਿਤਕ ਨਾਮ: ਹਰਬੰਸ ਮਾਛੀਵਾੜਾ

ਅਜੋਕਾ ਨਿਵਾਸ: ਮਾਛੀਵਾੜਾ, ਪੰਜਾਬ

ਕਿਤਾਬਾਂ: ਗ਼ਜ਼ਲ ਸੰਗ੍ਰਹਿ: ਵੇਦਨਾ ਦੇ ਆਰ ਪਾਰ , ਸਵੈ ਦੀ ਤਲਾਸ਼

ਦੋਸਤੋ! ਹਰਬੰਸ ਮਾਛੀਵਾੜਾ ਜੀ ਨੇ ਦਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਪੂਨੀਆ ਜੀ ਕੋਲ਼ ਆਪਣੀ ਕਿਤਾਬ ਸਵੈ ਦਾ ਤਲਾਸ਼ ਆਰਸੀ ਲਈ ਭੇਜੀ ਸੀ। ਅੱਜ ਓਸੇ ਕਿਤਾਬ ਚੋਂ ਦੋ ਬੇਹੱਦ ਖ਼ੂਬਸੂਰਤ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਤੁਹਾਡੀ ਨਜ਼ਰ ਕਰਕੇ ਮਾਛੀਵਾੜਾ ਜੀ ਨੂੰ ਆਰਸੀ ਤੇ ਸਾਰੇ ਪਾਠਕ/ਲੇਖਕ ਦੋਸਤਾਂ ਵੱਲੋਂ ਖ਼ੁਸ਼ਆਮਦੀਦ ਆਖ ਰਹੀ ਹਾਂ। ਬਹੁਤ-ਬਹੁਤ ਸ਼ੁਕਰੀਆ।

------------

ਗ਼ਜ਼ਲ

ਰਵਾਂ ਜਦ ਤਕ ਰਗਾਂ ਵਿਚ ਅੱਗ ਦਾ ਦਰਿਆ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।

ਮਨਾਂ! ਤਦ ਤਕ ਨਵਾਂ ਕੁਝ ਸਿਰਜਣਾ ਚੰਗਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।

----

ਨਹੀਂ, ਇਉਂ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਭਾਵੇਂ ਮਗਰ ਲਗਦੈ ਇਵੇਂ ਅਕਸਰ,

ਭਰੇ ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ਜੀਕਣ ਕੁਈ ਅਪਣਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।

----

ਮਿਰੀ ਬਦਕਿਸਮਤੀ ਵੇਖੋ ਮੈਂ ਜੋ ਵੀ ਰੁੱਖ ਲਾਉਂਦਾ ਹਾਂ,

ਮਿਰੇ ਹੀ ਵਾਸਤੇ ਉਸਦਾ ਕਦੇ ਸਾਇਆ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।

----

ਅਜੇ ਵੀ ਜ਼ਹਿਨ ਚੋਂ ਕਢਕੇ ਤਰਾਜ਼ੂ ਨੂੰ ਪਰੇ ਧਰਦੇ,

ਇਹ ਮਨ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਹੈ ਏਸ ਵਿਚ ਸੌਦਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।

----

ਅਜਬ ਇਤਫ਼ਾਕ ਹੈ ਉਹ ਵੀ ਬੁਲਾਵੇ ਭੇਜਦੈ ਓਦੋਂ,

ਜਦੋਂ ਅਸ਼ਕਾਂ ਬਿਨਾਂ ਕਿਧਰੇ ਕੁਈ ਰਸਤਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।

----

ਮਿਰਾ ਹੀ ਕੰਮ ਹੈ ਕੋ ਜੀ ਰਿਹਾਂ ਜੀਣਾ ਬਣੇ ਜੀਕਣ,

ਨਹੀਂ ਜੀਵਨ ਬਿਨਾਂ ਜੀਣਾ ਕਿਤੇ ਸੌਖਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।

----

ਤਣਾਓ,ਕਸ਼ਮਕਸ਼, ਹਰ ਪਲ ਘੁਟਨ, ਫ਼ਿਕਰਾਂ ਦੇ ਯੁਗ ਅੰਦਰ,

ਸਫ਼ਰ ਅੱਧੀ ਸਦੀ ਦਾ ਵੀ ਕਿਤੇ ਥੋੜਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।

----

ਨਹੀਂ ਪਾਉਂਦਾ ਕੁਈ ਕੀਤੇ ਤਿਰੇ ਦਾ ਮੁੱਲ, ਤਾਂ ਕੀ ਹੈ,

ਮਨਾਂ! ਰੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਛਾਂ ਵੰਡਣ ਦਾ ਪਛਤਾਵਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।

=============

ਗ਼ਜ਼ਲ

ਅਕਾਰਨ ਹੀ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜੋ ਸਦਾ ਪਾਤਰ ਸਜ਼ਾਵਾਂ ਦਾ।

ਇਹ ਮੇਰਾ ਦਿਲ ਹੈ ਜਾਂ ਹੈ ਮਕਬਰਾ ਅਣਗਿਣਤ ਚਾਵਾਂ ਦਾ।

----

ਨਿਆਮਤ ਜ਼ਬਤ ਦੀ ਬਖ਼ਸ਼ੀ ਮਿਰੀ ਝੋਲ਼ੀ ਨੂੰ ਜਿਹਨਾਂ ਨੇ,

ਰਿਣੀ ਹਾਂ ਜਾਨ ਤੋਂ, ਜੀਅ ਤੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਧੁੱਪਾਂ ਦਾ, ਛਾਵਾਂ ਦਾ।

----

ਮਿਰੇ ਮੱਥੇ ਦਾ ਚਾਨਣ ਫੈਲਣੋਂ ਰੋਕੂ ਕੁਈ ਕਦ ਤਕ,

ਰਹੇ ਸੂਰਜ ਤੇ ਬਹੁਤੀ ਦੇਰ ਕਦ ਗ਼ਲਬਾ ਘਟਾਵਾਂ ਦਾ।

----

ਬਲਾ ਜਾਣੇ ਸ਼ਿਕਾਰੀ ਦੀ ਕਿਸੇ ਘਾਇਲ ਤੇ ਕੀ ਬੀਤੇ,

ਹਰਿਕ ਸਾਹ ਨਾਲ਼ ਦਮ ਨਿਕਲ਼ੇ ਜਦੋਂ ਮਾਸੂਮ ਚਾਵਾਂ ਦਾ।

----

ਸੁਤੇ ਸਿਧ ਹੀ ਬਣਾ ਲੈਣਾ ਤੂੰ ਗਲ਼ ਦਾ ਹਾਰ ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ,

ਭਲਾ ਹੁਣ ਕੀ ਕਰੇਂਗਾ ਐ ਦਿਲਾ! ਓਹਨਾਂ ਬਲਾਵਾਂ ਦਾ।

----

ਲੁੜੀਂਦਾ ਦਮ ਨ ਸੀ ਜਿਹਨਾਂ ਚ ਬਲ਼ਦੇ ਰਹਿਣ ਦਾ ਓਹੀ,

ਜਿ ਦੀਵੇ ਬੁਝ ਗਏ ਤਾਂ ਏਸ ਵਿਚ ਕੀ ਦੋਸ਼ ਵਾਵਾਂ ਦਾ।

----

ਐ ਮੁਨਸਿਫ਼! ਹੁਣ ਬਾਇੱਜ਼ਤ ਕਰ ਰਹੈਂ ਭਾਵੇਂ ਬਰੀ ਐਪਰ,

ਭੁਗਤ ਚੁੱਕਾਂ ਜੁ ਹੁਣ ਤਕ ਕੀ ਬਣੂੰ ਓਹਨਾਂ ਸਜ਼ਾਵਾਂ ਦਾ।


ਦਸ਼ਮੇਸ਼ ਗਿੱਲ 'ਫ਼ਿਰੋਜ਼' - ਉਰਦੂ ਰੰਗ

ਗ਼ਜ਼ਲ

ਹਾਦਸੇ ਰੋਜ਼ ਹੀ ਅਖ਼ਬਾਰ ਮੇਂ ਛਪਤੇ ਹੋਂਗੇ।

ਲੋਗ ਖ਼ਬਰੇਂ ਨਾ ਮਗਰ ਗ਼ੌਰ ਸੇ ਪੜ੍ਹਤੇ ਹੋਂਗੇ।

----

ਸ਼ਾਮ ਸੇ ਪਹਿਲੇ ਜੋ ਪਰਿੰਦੇ ਪਲਟਤੇ ਹੋਂਗੇ।

* ਸਾਜ਼ਿਸ਼ੇ-ਜ਼ੁਲਮਤੇ-ਸ਼ਬ ਕੋ ਵੁਹ ਸਮਝਤੇ ਹੋਂਗੇ।

----

ਆਗ ਮੁਝਕੋ ਜੋ ਵੁਹ ਤੋਹਫ਼ੇ ਮੇਂ ਦੀਏ ਜਾਤੇ ਹੈਂ,

ਪਹਿਲੇ ਖ਼ੁਦ ਭੀ ਤੋ ਇਸ ਆਗ ਮੇਂ ਜਲਤੇ ਹੋਂਗੇ।

----

ਸਿਰਫ਼ ਇਕ ** ਗਰਦਿਸ਼ੇ-ਮੌਸਮ ਹੈ ਯੇ, ਫ਼ਿਰ ਭੀ ਪੱਤੇ,

ਸ਼ਾਖ਼ ਸੇ ਸੋਗ ਮਨਾਤੇ ਹੁਏ ਗਿਰਤੇ ਹੋਂਗੇ।

----

ਜਿਨਕੇ ਜ਼ਖ਼ਮੋਂ ਸੇ ਹੁਏ ਸੁਰਖ਼ ਰਾਹ ਕੇ ਪੱਥਰ,

ਪਾਂਵ ਉਨਕੇ ਕਭੀ ਇਨਕਾਰ ਤੋ ਕਰਤੇ ਹੋਂਗੇ।

----

ਯੂੰ ਹੀ ਚੁਪਚਾਪ ਫ਼ਿਰੋਜ਼ ਬਾਤ ਨਹੀਂ ਸੁਨਤੇ ਥੇ,

ਮੇਰੇ ਲਹਜੇ ਸੇ ਮੇਰਾ ਝੂਠ ਪਕੜਤੇ ਹੋਂਗੇ।

------------

* ਰਾਤ ਦੇ ਹਨੇਰੇ ਦੀ ਸਾਜ਼ਿਸ਼, ** ਮੌਸਮਾਂ ਦਾ ਆਉਂਣਾ-ਜਾਣਾ

ਉਰਦੂ-ਹਿੰਦੀ ਤੋਂ ਪੰਜਾਬੀ ਲਿਪੀਅੰਤਰ: ਤਨਦੀਪ ਤਮੰਨਾ


Thursday, February 26, 2009

ਹਰਜਿੰਦਰ ਕੰਗ - ਗ਼ਜ਼ਲ

ਗ਼ਜ਼ਲ

ਹੱਸਿਆ ਸੁਪਨੇ ਚ ਤੂੰ ਤਾਂ ਛਣਕੀਆਂ।

ਗੋਰੀਆਂ ਬਾਹਾਂ ਚ ਵੰਗਾਂ ਕੋਰੀਆਂ।

----

ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੈ ਧੜਕਦਾ ਦਿਲ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ

ਯਾਦ ਤੇਰੀ ਨੂੰ ਦੇ ਦਿੰਦਾ ਲੋਰੀਆਂ।

----

ਜ਼ਖ਼ਮ ਡੂੰਘੇ ਨੇ ਜਿਵੇਂ ਪਾਤਾਲ਼ ਤਕ

ਸਾਗਰਾਂ ਦੇ ਪਾਣੀਆਂ ਵਿਚ ਮੋਰੀਆਂ।

----

ਚੰਦ ਫੁਲਵਹਿਰੀ ਦਾ ਲਗਦਾ ਹੈ ਚਟਾਕ

ਰੋਣ ਜਾਂ ਰਾਤੀਂ ਵਿਯੋਗਣ ਗੋਰੀਆਂ।

----

ਸੌਂਫੀਆਂ ਸਾਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿੱਥੇ ਰੱਖ ਲਾਂ

ਮਹਿਕਦੇ ਨੇ ਪੌਣ ਕਰਦੀ ਚੋਰੀਆਂ।

----

ਭਟਕਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੀ ਏ ਰੂਹਾਂ ਨੂੰ, ਜਦ

ਜਿਸਮ ਦਾਗ਼ੀ ਹੋਣ ਰੂਹਾਂ ਕੋਰੀਆਂ।

----

ਭੁੱਲ ਆਇਆ ਹੈ ਸਜਨ ਦਿਲ ਹੋਰ ਥਾਂ

ਕੀ ਸਜਾਂ ਪਾਵਾਂ ਪਰਾਂਦੇ ਡੋਰੀਆਂ।


ਡਾ: ਅਮਰਜੀਤ ਕੌਂਕੇ - ਨਜ਼ਮ

ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ

ਨਜ਼ਮ

ਸਭ ਕੁਝ ਹੋਵੇਗਾ ਤੇਰੇ ਕੋਲ

ਇਕ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਹੋਣ ਦੇ

ਅਹਿਸਾਸ ਤੋਂ ਬਿਨਾ

........................

ਸਭ ਕੁਝ ਹੋਵੇਗਾ ਮੇਰੇ ਕੋਲ

ਤੇਰੀ ਮੁਹੱਬਤ ਭਰੀ

ਇਕ ਤੱਕਣੀ ਤੋਂ ਸਿਵਾਅ

................

ਢਕ ਲਵਾਂਗੇ

ਅਸੀਂ ਪਦਾਰਥ ਨਾਲ

ਆਪਣਾ ਆਪ

ਇਕ ਸਿਰੇ ਤੋਂ ਦੂਜੇ ਸਿਰੇ ਤੀਕ

.................

ਪਰ.......

ਕਦੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਕੇ ਵੇਖੀਂ

ਕਿ ਸਭ ਕੁਝ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਵੀ

ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ ਸਾਡੇ ਕੋਲ

ਆਪਣੇ ਸੁੱਚੇ ਦਿਨਾਂ ਦੀ

ਮੁਹੱਬਤ ਜਿਹਾ

............

ਜਦੋਂ ...........

ਤੇਰੇ ਕੋਲ

ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਸੀ

..............

ਜਦੋਂ

ਮੇਰੇ ਕੋਲ

ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਸੀ...!


ਪਾਲ ਢਿੱਲੋਂ - ਗ਼ਜ਼ਲ

ਗ਼ਜ਼ਲ

ਮੈਂ ਕਦੇ ਪਲ ਭਰ ਲਈ ਉਸ ਤੋਂ ਜੁਦਾ ਹੋਇਆ ਨਾ ਸੀ।

ਉਹ ਵਿਦਾ ਕਿੰਝ ਹੋ ਗਿਆ ਜਦ ਮੈਂ ਵਿਦਾ ਹੋਇਆ ਨਾ ਸੀ।

----

ਤੋੜ ਕੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਪੁਰਾਣੇ ਚੁੱਪ ਚੁਪੀਤੇ ਤੁਰ ਗਿਆ,

ਤੁਰ ਗਿਆ ਉਹ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੈਂ ਸੋਚਿਆ ਹੋਇਆ ਨਾ ਸੀ।

----

ਉਹ ਕਿਵੇਂ ਤੁਰ ਪੈਂਦਾ ਮੇਰੇ ਨਾਲ਼ ਸੋਚਾਂ ਵਾਂਗ ਹੀ,

ਜਦ ਮੈਂ ਉਸ ਨੂੰ ਲਕਸ਼ ਅਪਣਾ ਦੱਸਿਆ ਹੋਇਆ ਨਾ ਸੀ।

----

ਉਹ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਮੇਰੀਆਂ ਸੋਚਾਂ ਚ ਮੇਰੇ ਨਾਲ਼ ਸੀ,

ਮੈਂ ਕਦੇ ਤਨਹਾ ਕਦੇ ਬੇ-ਆਸਰਾ ਹੋਇਆ ਨਾ ਸੀ।

----

ਕੁਝ ਪਤਾ ਨਾ ਸੀ ਕਿ ਕਿੰਨਾ ਦਰਦ ਹੁੰਦਾ ਏਸ ਵਿਚ,

ਪਾਲ ਮੇਰੇ ਨਾਲ਼ ਜਦ ਤਕ ਹਾਦਸਾ ਹੋਇਆ ਨਾ ਸੀ।


Wednesday, February 25, 2009

ਸਾਥੀ ਲੁਧਿਆਣਵੀ - ਗ਼ਜ਼ਲ

ਸਾਹਿਤਕ ਨਾਮ: ਸਾਥੀ ਲੁਧਿਆਣਵੀ

ਜਨਮ: 1 ਫਰਵਰੀ, 1941

ਅਜੋਕਾ ਨਿਵਾਸ: 1962 ਤੋਂ ਯੂ.ਕੇ.

ਕਿੱਤਾ: ਕਿਸਮਤ ਰੇਡਿਓ ਲੰਡਨ ਤੇ ਹੋਸਟ

ਕਿਤਾਬਾਂ: ਸਮੁੰਦਰੋਂ ਪਾਰ, ਉੱਡਦੀਆਂ ਤਿਤਲੀਆਂ ਮਗਰ, ਅੱਗ ਖਾਣ ਪਿੱਛੋਂ, ਪ੍ਰੇਮ ਖੇਲਨ ਕਾ ਚਾਉ, ਸਮੇਂ ਦੇ ਪੈਰ ਚਿੰਨ੍ਹ, ਕਦੇ ਸਾਹਿਲ ਕਦੇ ਸਮੁੰਦਰ, ਮੌਸਮ ਖ਼ਰਾਬ ਹੈ, ਤਿੜਕਿਆ ਸ਼ਹਿਰ ਆਦਿ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ। ਸਾਥੀ ਸਾਹਿਬ ਨਜ਼ਮਾਂ,ਮਿੰਨੀ ਕਹਾਣੀਆਂ ਅਤੇ ਨਿਬੰਧ ਲਿਖਦੇ ਹਨ।

---

ਇਨਾਮ-ਸਨਮਾਨ: ਪੰਜਾਬ ਦਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਸਾਹਿਤ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਮੈਵਾਰਡ ( 1985), ਪੰਜਾਬੀ ਅਕਾਦਮੀ ਲਾਇਸੈਸਟਰ ਵੱਲੋਂ ਦ ਲਾਈਫ਼ ਟਾਈਮ ਲਿਟ੍ਰੇਰੀ ਅਚੀਵਮੈਂਟ (2006), ਲੰਡਨ ਦੇ ਮੇਅਰ ਵੱਲੋਂ ਰੇਡਿਓ ਟੀ.ਵੀ. ਤੇ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਲਈ ਸਨਮਾਨਿਤ ( 2001), ਦ ਹਾਊਸ ਆਫ਼ ਕਾਮਨਜ਼ ਚ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਦੇ ਆਲ ਪਾਰਟੀ ਪਾਰਲੀਮੈਂਟਰੀ ਗਰੁੱਪ ਕਲਚਰਲ ਐਵਾਰਡ (2007) ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਇਨਾਮਾਂ ਨਾਲ਼ ਸਾਥੀ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਚੁੱਕਾ ਹੈ।

---

ਸਾਥੀ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਇੱਕ ਬੇਹੱਦ ਖ਼ੂਬਸੂਰਤ ਗ਼ਜ਼ਲ ਭੇਜ ਕੇ ਆਰਸੀ ਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸ਼ਿਰਕਤ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਮੈਂ ਸਾਰੇ ਪਾਠਕ/ ਲੇਖਕ ਦੋਸਤਾਂ ਵੱਲੋਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਖ਼ੁਸ਼ਆਦਦੀਦ ਤੇ ਸ਼ੁਕਰੀਆਂ ਆਖਦੀ ਹੋਈ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਗ਼ਜ਼ਲ ਨੂੰ ਆਰਸੀ ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਦਾ ਮਾਣ ਹਾਸਲ ਕਰ ਰਹੀ ਹਾਂ। ਬਹੁਤ-ਬਹੁਤ ਸ਼ੁਕਰੀਆ।

ਗ਼ਜ਼ਲ

ਉਸ ਦਾ ਦਰਦ ਅੱਥਰੂ ਬਣ ਕੇ ਅੱਖ਼ ਚੋਂ ਕਿਰ ਗਿਆ ਹੋਣਾ

ਉਸ ਦਾ ਆਹਲਣਾ ਜਦ ਤਿਣਕਾ ਤਿਣਕਾ ਬਿਖ਼ਰਿਆ ਹੋਣਾ

----

ਹੁਣ ਇਹ ਸ਼ਾਂਤ ਦਿਸਦਾ ਹੈ, ਲਹਿਰਾਂ ਚ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹਲਚਲ,

ਤੂਫ਼ਾਨਾਂ ਦੇ ਸਮੇਂ ਸਾਗ਼ਰ ਇਹ ਕਿੰਨਾ ਤੜਪਿਆ ਹੋਣਾ

----

ਪਿਆਸਾ ਸੀ, ਸਮੁੰਦਰ ਕੋਲ਼ ਤਾਂ ਉਹ ਅੱਪੜ ਚੁੱਕਿਆ ਸੀ,

ਪਾਣੀ ਪੀ ਕੇ ਨਹੀਂ ਮਰਿਆ, ਪਿਆਸਾ ਮਰ ਗਿਆ ਹੋਣਾ

----

ਉਸ ਨੂੰ ਤਦੇ ਤਾਂ ਹੁਣ ਇਹ ਖ਼ਿਜ਼ਾਂ ਚੰਗੀ ਨਹੀਂ ਲਗਦੀ,

ਉਸ ਦੇ ਬਾਗ਼ ਵਿਚ ਕੋਈ ਬੜਾ ਹੀ ਚਿਰ ਮਹਿਕਿਆ ਹੋਣਾ

----

ਸ਼ਿਕਾਰੀ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਲੱਗ ਗਿਆ ਹੋਣਾ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ਤੇ,

ਭੋਂ ਤੇ ਡਿੱਗ ਕੇ ਪੰਛੀ ਬੜਾ ਹੀ ਚਿਰ ਤੜਪਿਆ ਹੋਣਾ

----

ਉਸ ਦੇ ਪੈਰ ਪੱਥਰ ਹੋ ਗਏ ਹੋਣੇ ਨੇ ਦਰ ਅੰਦਰ,

ਜਦ ਉਹ ਆਪਣੇ ਘਰ ਵਿਚ ਗ਼ੈਰ ਦੇ ਵਾਂਗਰ ਗਿਆ ਹੋਣਾ

----

ਬਹੁਤ ਛੋਟਾ ਸੀ, ਉਹ ਤਾਂ ਗੁੰਮ ਗਿਆ ਹੋਣਾ ਖ਼ਿਲਾਅ ਅੰਦਰ,

ਜੁਗਨੂੰ ਵਿੱਤ ਮੁਤਾਬਕ ਰੋਸ਼ਨੀ ਤਾਂ ਕਰ ਗਿਆ ਹੋਣਾ

----

ਪਰਬਤ ਤੋਂ ਵੀ ਉੱਚਾ ਸੀ, ਸਮੁੰਦਰ ਤੋਂ ਵੀ ਗ਼ਹਿਰਾ ਸੀ,

ਉਹ ਸ਼ਖ਼ਸ ਛਾ ਗਿਆ ਹੋਣਾ, ਜਿਧਰ ਗਿਆ ਹੋਣਾ

----

ਉਸ ਦਾ ਅੰਗ ਅੰਗ ਤਾਂ ਬੜਾ ਹੀ ਨਸ਼ਿਆ ਗਿਆ ਹੋਣਾ,

ਸਾਥੀ ਅਚਨਚੇਤੀ ਯਾਰ ਦੇ ਜਦ ਘਰ ਗਿਆ ਹੋਣਾ


ਹਰਭਜਨ ਸਿੰਘ ਮਾਂਗਟ - ਗ਼ਜ਼ਲ

ਗ਼ਜ਼ਲ

ਨਾ ਜਾਣਾ ਅਜ ਕਿੱਥੇ ਗੁੰਮੇ, ਸੁੱਖਾਂ ਦੇ ਸਿਰਨਾਵੇਂ।

ਨਾਗਾਂ ਵਾਗੂੰ ਡੰਗਣ ਜਿੰਦ ਨੂੰ, ਰੁੱਖਾਂ ਦੇ ਪਰਛਾਵੇਂ।

----

ਅੰਬਰ ਰੋਇਆ ਮੇਰਾ ਤਾਂ ਚੰਨ ਚੋਰੀ ਹੋਇਆ ਰਾਤੀਂ,

ਦਸ ਮਨਾ ਤੂੰ ਕਿਸ ਅੰਬਰ ਤੋਂ, ਚਾਨਣ ਲੱਭਣ ਜਾਵੇਂ?

----

ਜਦ ਕਿ ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਖੂਹ ਸੁੱਕੇ, ਆਉਂਣ ਨਾ ਹੰਝੂ-ਪੰਛੀ,

ਤੂੰ ਕਿਉਂ ਉੱਡਦੇ ਪੰਛੀ ਦਸ ਫਿਰ, ਆਪਣੇ ਕੋਲ਼ ਬੁਲਾਵੇਂ?

----

ਤੂੰ ਬੁੱਢਾ-ਰੁਖ, ਤੇਰਾ ਸਾਥ, ਗਏ ਛੱਡ ਸਾਵੇ ਪੱਤੇ,

ਤੂੰ ਤਾਂ ਰੁੰਡ-ਮੁੰਡ ਉਜਾੜੀਂ, ਰੋਵੇਂ ਤੇ ਕੁਰਲਾਵੇਂ।

----

ਜੋਬਨ ਦਾ ਦਰਿਆ ਸੁਕਿਆ ਹੈ, ਨਾ ਹੁਣ ਮਸਤ-ਬਹਾਰਾਂ,

ਐਵੇਂ ਰੇਤ ਚ ਦੱਸ ਤੂੰ ਕਾਹਤੇ, ਕਿਸ਼ਤੀ ਯਾਰ ਤਰਾਵੇਂ?

----

ਜਾ ਗੋਰਖ ਦੇ ਡੇਰੇ, ਤੇਰੀ ਹੀਰ ਪਰਾਈ ਹੋਈ,

ਕਿਉਂ ਤੂੰ ਬੈਠਾ ਹੁਣ ਵੀ ਵੰਝਲੀ, ਬੇਲੇ ਵਿਚ ਵਜਾਵੇਂ?

----

ਮੈਂ ਕੁਕਨੂਸ ਕਦੇ ਨਾ ਮਰਦਾ, ਮੁੜ ਮੁੜ ਕੇ ਮੈਂ ਜਨਮਾਂ,

ਮਾਂਗਟ ਨੂੰ ਤੂੰ ਮਾਰ ਲਿਆ ਹੈ, ਝੂਠਾ ਮਨ-ਪਰਚਾਵੇਂ।


Tuesday, February 24, 2009

ਸੁਰਿੰਦਰ ਰਾਮਪੁਰੀ - ਨਜ਼ਮ

ਲਘੂ ਨਜ਼ਮਾਂ
ਭੁਚਾਲ

ਉਹ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਆਵੇ

ਜਾਂ ਮਨ ਵਿਚ

ਇੱਕੋ ਜਿੰਨਾ

ਵਿਨਾਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ

=====
ਪੱਤਝੜ-1

ਬਿਰਖਾਂ ਦੇ ਪੱਤੇ

ਝੜ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਉਦੋਂ

ਪੱਤਝੜ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ


ਮਨ

ਘੋਰ ਉਦਾਸੀ ਚ ਘਿਰੇ ਜਦੋਂ

ਕਿਰਨ-ਮ-ਕਿਰਨੀ, ਪੱਤਿਆਂ ਵਾਂਗ

ਸਾਥ ਛੱਡ ਜਾਣ ਆਸਾਂ

ਪੱਤਝੜ ਹੀ ਤਾਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਉਦੋਂ

=====
ਪੱਤਝੜ-2

ਬਿਰਹਨ ਦੇ ਬਨੇਰੇ ਕਾਂ ਬੋਲੇ

ਪੱਤਝੜ ਦੇ ਬੀਤਣ ਦੀ ਆਸ ਹੋ ਗਈ

====
ਪੱਤਝੜ-3

ਪੱਤਝੜ ਕਿਸੇ ਪੰਛੀ ਦਾ ਨਾਂ ਨਹੀਂ

ਜਿਸ ਨੂੰ ਸ਼ਿਸ਼ਕੇਰ ਕੇ ਉਡਾ ਦਿਓਗੇ

....................
ਇਹ ਤਾਂ ਰੁੱਤ ਹੈ

ਤਨ ਚ ਰਚ ਜਾਂਦੀ

ਮਨ ਚ ਵਸ ਜਾਂਦੀ

ਇਹ ਕਿਸੇ ਪੰਛੀ ਦਾ ਨਾਂ ਨਹੀਂ

ਜਿਸ ਨੂੰ ਸ਼ਿਸ਼ਕੇਰ ਕੇ ਉਡਾ ਦਿਓਗੇ

.........................
ਸਮੁੰਦਰ ਵਰਗੇ ਮਨ ਵਿਚ ਪੈਣੈਂ ਗੋਤਾ ਲਾਉਂਣਾ

ਡੂੰਘੇ ਪੱਤਣਾਂ ਦੀ ਥਾਹ ਹੈ ਪਾਉਂਣੀ ਪੈਣੀਂ

ਫਿਰ ਛਿੜਨਗੇ ਜਲ ਤਰੰਗ, ਮਨ ਵਿਚ

ਫਿਰ ਮਹਿਕੇਗਾ ਤਨ

......................
ਪੱਤਝੜ ਕਿਸੇ ਪੰਛੀ ਦਾ ਨਾਂ ਨਹੀਂ

ਇਹ ਤਾਂ ਮਨ ਦਾ ਮੌਸਮ ਹੈ

==========
ਪਲ ਪਲ ਮਰਨਾ

ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਹੈ ਜਦ

ਮੌਤ ਦਾ ਇਕ ਦਿਨ

ਫਿਰ ਰੋਜ਼ ਰੋਜ਼

ਕਿਉਂ ਆਉਂਦੀ ਹੈ?

ਸ਼ਹਰਯਾਰ - ਉਰਦੂ ਰੰਗ

ਸ਼ਹਰਯਾਰ ( ਕੁੰਵਰ ਅਖ਼ਲਾਕ਼ ਮੁਹੱਮਦ ਖ਼ਾਨ),1936 ਵਿਚ ਜਨਮੇ ਉਹ ਅੱਜ ਦੀ ਉਰਦੂ ਸ਼ਾਇਰੀ ਦੇ ਬਹੁਤ ਵੱਡੇ ਹਸਤਾਖ਼ਰ ਹਨ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਮੌਲਿਕਤਾ ਅਤੇ ਗੰਭੀਰਤਾ ਦੀ ਕੋਈ ਤੁਲਨਾ ਨਹੀਂਉਹ ਨਜ਼ਮ ਅਤੇ ਗ਼ਜ਼ਲ ਦੋਹਾਂ ਸਿਨਫ਼ਾਂ ਦੇ ਮਾਹਿਰ ਹਨ ਪੇਸ਼ ਹੈ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਇਕ ਬੇਹੱਦ ਮਸ਼ਹੂਰ ਗ਼ਜ਼ਲ:

ਦਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਪੂਨੀਆ

ਕੈਨੇਡਾ

ਗ਼ਜ਼ਲ

ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜੈਸੀ ਤਵੱਕੋ ਥੀ ਨਹੀਂ ਕੁਛ ਕਮ ਹੈ।

ਹਰ ਘੜੀ ਹੋਤਾ ਹੈ ਅਹਿਸਾਸ ਕਹੀਂ ਕੁਛ ਕਮ ਹੈ।

----

ਘਰ ਕੀ ਤਾਮੀਰ ਤਸੱਵਰ ਹੀ ਮੇਂ ਹੋ ਸਕਤੀ ਹੈ

ਆਪਣੇ ਨਕ਼ਸ਼ੇ ਕੇ ਮੁਤਾਬਿਕ਼ ਯੇ ਜ਼ਮੀਂ ਕੁਛ ਕਮ ਹੈ।

----

ਬਿਛੜੇ ਲੋਗੋਂ ਸੇ ਮੁਲਾਕ਼ਾਤ ਕਭੀ ਫ਼ਿਰ ਹੋਗੀ

ਦਿਲ ਮੇਂ ਉੱਮੀਦ ਤੋ ਕਾਫੀ ਹੈ ਯਕ਼ੀਂ ਕੁਛ ਕਮ ਹੈ।

----

ਅਬ ਜਿਧਰ ਦੇਖੀਏ ਲਗਤਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦੁਨੀਆ ਮੇਂ

ਕਹੀਂ ਕੁਛ ਚੀਜ਼ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ ਕਹੀਂ ਕੁਛ ਕਮ ਹੈ।

----

ਆਜ ਭੀ ਹੈ ਤੇਰੀ ਦੂਰੀ ਹੀ ਉਦਾਸੀ ਕਾ ਸਬਬ

ਯੇ ਅਲਗ ਬਾਤ ਕਿ ਪਹਿਲੀ ਸੀ ਨਹੀਂ ਕੁਛ ਕਮ ਹੈ।

---

ਉਰਦੂ ਤੋਂ ਪੰਜਾਬੀ ਲਿਪੀਅੰਤਰ: ਦਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਪੂਨੀਆ

Monday, February 23, 2009

ਬਖ਼ਤਾਵਰ ਸਿੰਘ ਦਿਓਲ - ਨਜ਼ਮ

ਸ਼ਬਦ ਸ਼ਕਤੀ

ਨਜ਼ਮ

ਮਾਏ ਨੀ! ਤੈਂ

ਕਿਸ ਬਿਧ ਲੇਖ ਲਿਖੇ?...

ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਅਸਾਂ ਲੋਚਾਂ ਕੀਤੀ

ਲੰਘਣੇ ਪਏ ਸਿਵੇ।

ਮਾਏ ਨੀ! ਤੈਂ ਕਿਸ ਬਿਧ....

----

ਤ੍ਰੇਲ ਨਾਲ਼ ਜੋ ਠਰ ਜਾਂਦਾ ਸੀ

ਇਸ ਧਰਤੀ ਦਾ ਪਿੰਡਾ

ਸੈ ਜਿੰਦਾਂ ਦੀ ਰੱਤ ਪੀ ਕੇ ਵੀ

ਕਿਉਂ ਨਾ ਅਜੇ ਠਰੇ?

ਮਾਏ ਨੀ! ਤੈਂ ਕਿਸ ਬਿਧ....

----

ਰੁੱਖੜਿਆ, ਤੈਨੂੰ ਕਦੋਂ ਪਵੇਗਾ

ਮੋਹ, ਸਨੇਹ ਦਾ ਬੂਰ

ਬੂਟੜਿਓ, ਤੁਸੀਂ ਕਦ ਉੱਗੋਂ ਗੇ

ਲੈ ਕੇ ਪੱਤ ਹਰੇ?

ਮਾਏ ਨੀ! ਤੈਂ ਕਿਸ ਬਿਧ....

----

ਮੇਘਲਿਆ, ਤੇਰੀ ਕੁੱਖ ਵਿਚ ਕਿੰਝ ਦੀ

ਕਣੀਆਂ ਦੀ ਤਾਸੀਰ

ਧਰਤੀ ਵਿਚੋਂ ਲਾਟਾਂ ਉੱਠਣ

ਜਿਉਂ ਜਿਉਂ ਕਣੀ ਵਰ੍ਹੇ?

ਮਾਏ ਨੀ! ਤੈਂ ਕਿਸ ਬਿਧ....

----

ਲੋਹੇ ਦੀ ਪੂਜਾ ਤੋਂ ਹਟ ਕੇ

ਸ਼ਬਦ-ਸ਼ਕਤੀ ਵੱਲ ਆਈਏ

ਕੀ ਮੁਹਤਾਜੀ ਲੋਹੇ ਦੀ ਜੇ

ਸ਼ਬਦਾਂ ਨਾਲ਼ ਸਰੇ।

ਮਾਏ ਨੀ! ਤੈਂ ਕਿਸ ਬਿਧ....

----

ਮਾਏ ਨੀ! ਤੈਂ

ਕਿਸ ਬਿਧ ਲੇਖ ਲਿਖੇ?...

ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਅਸਾਂ ਲੋਚਾਂ ਕੀਤੀ

ਲੰਘਣੇ ਪਏ ਸਿਵੇ।

ਮਾਏ ਨੀ! ਤੈਂ ਕਿਸ ਬਿਧ....