ਤਾਨਕਾ ਕਵਿਤਾ - ਇਹ ਵਿਧਾ ਪੰਜ ਸਤਰਾਂ ਵਾਲੀ ਜਾਪਾਨੀ ਵਿਧਾ ਹੈ ਜੋ ਹਾਇਕੂ ਤੋਂ ਦੋ ਸਤਰਾਂ ਲੰਬੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਮੇਜ ਦੀ ਥਾਂ ਜਜ਼ਬਾਤ ਭਰਪੂਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਇਹ ਕੋਈ ਆਮ ਅੰਦਾਜ਼ ਦੀ ਪੰਜ ਸਤਰੀ ਨਜ਼ਮ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਇਸ ਦਾ ਸੁਭਾਅ ਇਸ ਦਾ ਆਪਣਾ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਈ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿਚ ਦੇਰ ਤੋਂ ਲਿਖੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਸ਼ਬਦ-ਸੰਜਮ ਹਾਇਕੂ ਵਾਂਗ ਹੀ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ।*****
*****
ਤਾਨਕਾ ਕਵਿਤਾਵਾਂ
1)
ਸੰਘਣੀ ਹੋ ਰਹੀ
ਗਰਮੀ ਦੀ ਸ਼ਾਮ
ਖ਼ਾਲੀ ਹੋ ਰਹੀ ਪਾਰਕਿੰਗ
ਉੱਤਰ ਰਹੀਆਂ ਝੀਲ ‘ਤੇ
ਹੰਸਾਂ ਦੀਆਂ ਡਾਰਾਂ
=====
2)
ਲੱਗੀ ਬਹੁਤ ਪਿਆਸ
ਕਾਰ ਚਲਾਵਾਂ ਤੇਜ਼
ਦਰਿਆ ਦਾ ਪੁਲ
ਉੱਪਰੋਂ ਲੰਘ ਰਹੇ
ਕਾਲ਼ੇ ਮੇਘ
=====
3)
ਮਹਿਮਾਨ ਦੀ ਉਡੀਕ
ਕਮਰੇ ਦੀ ਸਫ਼ਾਈ
ਉਤਾਰੇ ਜਾਲ਼ੇ
ਬਾਹਰ ਸੁੱਟ ਦਿੱਤੀਆਂ
ਮੱਕੜੀਆਂ
=====
4)
ਬੈਠਕ ਦਾ ਕੰਸ (ਸ਼ੈਲਫ)
ਨਾਨਕ ਦੀ ਤਸਵੀਰ
"ਸਤਿਗੁਰ ਤੇਰੀ ਓਟ"
ਉਸਦੇ ਪਿੱਛੇ
ਚਿੜੀ ਦਾ ਆਲ੍ਹਣਾ
=====
5)
ਧੁੱਪ ‘ਚ ਬਜ਼ੁਰਗ
ਲੱਤਾਂ ਬਾਹਾਂ ਨੂੰ ਮਲ਼ੇ
ਸਰ੍ਹੋਂ ਦਾ ਤੇਲ
ਲੰਘ ਗਿਆ ਸਿਆਲ਼
ਖਿੜ ਗਈ ਸਰ੍ਹੋਂ
