ਸੰਤੋਖ ਧਾਲੀਵਾਲ - ਨਜ਼ਮ

ਸਾਜ਼ਿਸ਼ੀ ਇਕਰਾਰ
ਨਜ਼ਮ

ਤੂੰ ਕਿਹਾ---
ਕਿ ਮੇਰਾ ਇਕਰਾਰ
ਇੱਕ ਫਰੇਬ ਸੀ,
ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਸੀ---
ਜਿਸਦੀ ਚਿਤਾ ‘ਚ
ਤੇਰੀ ਉਡੀਕ ਝੁਲ਼ਸ ਹੁੰਦੀ ਰਹੀ ।
ਇਹ ਸੁਣਕੇ ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਾ
ਕਿ ਸਾਡੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਦੀ ਅਪਣੱਤ
ਵਿਲਕ ਉੱਠੀ ਹੈ ।
ਤੇਰੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਨਾਲ ਕੀਤਾ
ਮੇਰਾ ਸਮਝੌਤਾ ਤਿੜਕ ਚੱਲਿਆ ਹੈ ।
---
ਸਮਝੌਤਾ---
ਜਿਸਦੀ ਬੁੱਕਲ ‘ਚ
ਮੈਂ.....
ਕੁੱਝ ਪਲਾਂ ਨੂੰ
ਆਪਣੇ ਅਹਿਸਾਸਾਂ ਦੀ
ਲਛਮਣ ਰੇਖਾ ਵਾਹ
ਕੈਦ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ ।
ਮੈਨੂੰ ਇੰਝ ਲੱਗਾ
ਕਿ ਮੇਰੀ ਮਜਬੂਰੀ ਦਾ ਰਾਵਣ
ਉਹ ਰੇਖਾ ਉਲੰਘ ਗਿਆ ਹੈ
ਤੇ ਮੇਰੇ ਸੱਚ ਦੀ ਸੀਤਾ
ਉਧਾਲ਼ੀ ਗਈ ਹੈ ।
----
ਸੁਪਨੇ ਹੰਢਾਉਣ ਦਾ ਸੱਚ ਤਾਂ
ਚੌਂਹ ਲਾਵਾਂ ਨੇ ਚਿਰਾਂ ਦਾ
ਖੋਹ ਲਿਆ ਹੈ ।
ਤੇਰੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ‘ਚੋਂ ਛਲਕਦੇ
ਮੋਹ ਨੂੰ ਮਾਨਣਾ
ਇੱਕ ਬਗ਼ਾਵਤ ਨਹੀਂ ਤੇ ਹੋਰ ਕੀ ਹੈ---?
ਤੇ ਏਸ ਬਗ਼ਾਵਤ ਦੀ ਸਜ਼ਾ
ਸ਼ੱਕ ਦੀਆਂ ਫਸੀਲਾਂ 'ਤੇ
ਲਟਕਦੀ ਸਲ੍ਹੀਬ ਤੇ ਚੜ੍ਹਕੇ
ਮੈਂ ਰੋਜ਼ ਭੁਗਤਦੈਂ ।
---
ਜਦੋਂ ਪਿੰਜਰਾ ਤੋੜ ਕੇ
ਉੱਡਿਆ ਪਰਿੰਦਾ
ਅੰਬਰ ਦੀ ਹਿੱਕ ਨਾਲ ਖਹਿ ਕੇ
ਪਰ ਤੁੜਾ ਧਰਤੀ ਤੇ ਡਿੱਗਦੈ
ਸ਼ਹਿਨਾਈਆਂ.....
ਕਬਰਾਂ ਦਾ ਰੁਖ਼ ਕਰ ਲੈਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਜਦੋਂ ਸ਼ਿਕਵਿਆਂ ਦਾ ਖ਼ੰਜਰ
ਬੇ-ਬਸੀ ਦੀ ਹਿੱਕ ‘ਚ ਖੁੱਭਦੈ
ਮੌਤ ਅਵੱਸ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ---
(ਪਰ) ਮਰਦਾ ਸਿਰਫ਼...
ਸੱਚ ਹੀ ਹੈ ।
ਝੂਠ ਨੂੰ ਤਾਂ.....
ਖ਼ੰਜਰਾਂ ਦੀ
ਆਦਤ ਹੋ ਗਈ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।
----
ਮੇਰੀ ਬੇ-ਬਸੀ ਨੂੰ
ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਗਰਦਾਨਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ
ਮੇਰੀ ਹੋਂਦ ਨੂੰ
ਮਜਬੂਰੀ ਦੇ ਕੰਡਿਆਂ ਤੋਂ
ਰੁਖ਼ਸਤੀ ਲੈ ਦੇਹ ।
ਮੇਰੇ ਰਾਹਾਂ ‘ਚੋਂ ਉਹ ਸਾਰੀਆਂ
ਬੇਚੈਨੀਆਂ ਚੁੱਕ ਲੈ
ਜਿਨ੍ਹਾਂ ‘ਚ ਅੜ-ਅੜ
ਮੈਂ ਬਾਰ-ਬਾਰ ਡਿਗਦੈਂ ।
---
ਮੇਰੀਆਂ ਉਜਾੜਾਂ ‘ਚ
ਨਵੀਂ ਪਗਡੰਡੀ ਉਲੀਕਣ ਵਾਲ਼ਿਆ
ਮਿੱਤਰਾ!
ਨਹੋਰਿਆਂ ਦੇ ਟਿਬਿਆਂ 'ਤੇ
ਸੱਜਰੇ ਫੁੱਲ ਨਹੀਂ ਉੱਗਦੇ
ਉੱਥੇ ਸਿਰਫ਼ ਅੱਕ-ਫੰਬੇ ਉੱਡਦੇ ਹਨ ।
ਤੇ ਅੱਕ-ਫੰਬੇ ਕਦੇ....
ਧੁੱਪ ਦੇ ਸਿਰ ਤੇ ਛਾਂ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ
ਛਾਂ ਕਰਨ ਦੀ
ਸਿਰਫ਼....
ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ ।
----
ਬੱਸ---
ਮੇਰੀ ਬੇਬਸੀ ਦੇ ਮੱਥੇ ‘ਤੇ
ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਦਾ ਟਿੱਕਾ ਨਾ ਸਜਾ---।
ਆਪਣੇ ਯਕੀਨ ਦੇ ਕੰਢਿਆਂ ਤੋਂ
ਪੁਲ਼ ਨਾ ਅਲੋਪ ਕਰੀਂ ---।
ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਮੈਂ
ਪੱਤਣਾਂ 'ਤੇ ਖਲੋਤਾ ਹੀ
ਡੁੱਬ ਜਾਵਾਂਗਾ।