ਗੁਰਚਰਨ ਰਾਮਪੁਰੀ - ਗ਼ਜ਼ਲ

ਦੋਸਤੋ! ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਗੱਲ ਸਾਂਝੀ ਕਰਦਿਆਂ ਵੀ ਬੇਹੱਦ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ ਆਰਸੀ ਦੇ ਸਾਹਿਤਕ ਵਿਹੜੇ ‘ਚ ਚੰਨ ਚੜ੍ਹ ਆਇਆ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇੱਕ ਫੋਨ ਕਾਲ ਦਾ ਮਾਣ ਰੱਖਦਿਆਂ ਉੱਘੇ ਲੇਖਕ ਸਤਿਕਾਰਤ ਗੁਰਚਰਨ ਰਾਮਪੁਰੀ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਬੇਹੱਦ ਖ਼ੂਬਸੂਰਤ ਰਚਨਾਵਾਂ ‘ਆਰਸੀ’ ਲਈ ਭੇਜੀਆਂ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਖ਼ੁਬਸੂਰਤ ਨਜ਼ਮਾਂ ਤੇ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਸਿਰਮੌਰ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ, ਰਸਾਲਿਆਂ ਤੇ ਵੈੱਬ-ਸਾਈਟਾਂ ਤੇ ਆਪਾਂ ਪੜ੍ਹਦੇ ਹੀ ਰਹਿੰਦੇ ਹਾਂ। ਲੁਧਿਆਣਾ ਜ਼ਿਲੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਰਾਮਪੁਰ ( ਲੇਖਕਾਂ ਦੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ਼ ਮਸ਼ਹੂਰ) ‘ਚ ਜਨਵਰੀ 23, 1929 ਨੂੰ ਜਨਮੇ ਰਾਮਪੁਰੀ ਸਾਹਿਬ 1944 ਤੋਂ ਲਿਖਦੇ ਆ ਰਹੇ ਨੇ ਤੇ 1964 ਤੋਂ ਕੈਨੇਡਾ ‘ਚ ਨਿਵਾਸ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।

ਉਹਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਰਚਿਤ ਪੁਸਤਕਾਂ ‘ਚ : ਕਣਕਾਂ ਦੀ ਖ਼ੁਸ਼ਬੋ ( ਤਿੰਨ ਐਡੀਸ਼ਨ: 1953,1957,1997), ਕੌਲ ਕਰਾਰ ( ਦੋ ਐਡੀਸ਼ਨ: 1960, 1996), ਕਿਰਨਾਂ ਦਾ ਆਲ੍ਹਣਾ (ਦੋ ਐਡੀਸ਼ਨ: 1963, 1996), ਅੰਨ੍ਹੀ ਗਲ਼ੀ ( ਦੋ ਐਡੀਸ਼ਨ: 1972, 1997), ਕੰਚਨੀ, ਕ਼ਤਲਗਾਹ ( ਦੋ ਐਡੀਸ਼ਨ: 1985, 1996), ਅਗਨਾਰ ( ਦੋ ਐਡੀਸ਼ਨ: 1993, 1996), ਅੱਜ ਤੋਂ ਆਰੰਭ ਤੱਕ ( 2001), ਦੋਹਾਵਲੀ (2004), ਨਦੀ ਨਾਦ ( ਦੋ ਆਡਿਓ ਸੀ.ਡੀਜ਼ 2005), ਸਾਂਝਾ ਆਸਮਾਨ ( ਲਾਹੌਰ ਤੋਂ ਉਰਦੂ ‘ਚ), ਪਾਰੇ ਕਾ ਨਗਰ ( ਹਿੰਦੀ ‘ਚ) ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। । ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਦਾ ਰੂਸੀ ਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਭਾਸ਼ਾ ‘ਚ ਵੀ ਅਨੁਵਾਦ ਹੋ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ।

ਸਾਹਿਤਕ ਤੌਰ ਤੇ ਸਰਗਰਮ ਰਾਮਪੁਰੀ ਸਾਹਿਬ ਬਹੁਤ ਸਾਹਿਤ ਸਭਾਵਾਂ ਨਾਲ਼ ਸਬੰਧਿਤ ਰਹੇ ਹਨ ਤੇ ਅਨੇਕਾਂ ਇਨਾਮਾਂ, ਐਵਾਰਡਾਂ ਨਾਲ਼ ਸਨਮਾਨੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ‘ਚੋਂ : ਪੰਜਾਬੀ ਲਿਖਾਰੀ ਸਭਾ ਰਾਮਪੁਰ, ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਅਕੈਡਮੀ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ ਪਟਿਆਲਾ, ਨੰਦ ਲਾਲ ਨੂਰਪੁਰੀ ਐਵਾਰਡ ਅਮਰੀਕਾ, ਸ਼ਾਈਂ ਬੁੱਲੇ ਸ਼ਾਹ ਐਵਾਰਡ ਡੈਨਮਾਰਕ, ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖਕ ਮੰਚ ਵੈਨਕੂਵਰ, ਪੰਜਾਬੀ ਲਿਖਾਰੀ ਸਭਾ ਕੈਲਗਰੀ ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹਨ।

ਕੱਲ੍ਹ ਫੋਨ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਆਰਸੀ ਲਈ ਇੱਛਾਵਾਂ ਭੇਜੀਆਂ ਨੇ ਤੇ ਬਹੁਤ ਹੌਸਲਾ-ਅਫ਼ਜ਼ਾਈ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਮੈਂ ਰਾਮਪੁਰੀ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਤਹਿ-ਦਿਲੋਂ ਮਸ਼ਕੂਰ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਸਾਰੇ ਪਾਠਕ/ ਲੇਖਕ ਦੋਸਤਾਂ ਵੱਲੋਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ‘ਆਰਸੀ’ ਦੀ ਅਦਬੀ ਮਹਿਫ਼ਲ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਹਾਜ਼ਰੀ ਨਾਲ਼ ਭਾਗ ਲਾਉਂਣ ਲਈ ਸ਼ੁਕਰੀਆ ਤੇ ਖ਼ੁਸ਼ਆਮਦੀਦ ਨੂੰ ਆਖਦੀ ਹਾਂ। ਅੱਜ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਸਾਹਿਤਕ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਨੂੰ ਸਲਾਮ ਕਰਦੀ, ਭੇਜੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ‘ਚੋਂ ਇੱਕ ਗ਼ਜ਼ਲ ਤੇ ਇੱਕ ਨਜ਼ਮ ਨੂੰ ‘ਆਰਸੀ’ ‘ਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕਰਨ ਦਾ ਮਾਣ ਹਾਸਲ ਕਰ ਰਹੀ ਹਾਂ। ਬਾਕੀ ਆਰਸੀ ਦੇ ਖ਼ਜ਼ਾਨੇ 'ਚ ਸਾਂਭ ਲਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ ਤੇ ਆਉਂਣ ਵਾਲ਼ੇ ਦਿਨਾਂ 'ਚ ਸਾਂਝੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਣਗੀਆਂ...ਸ਼ੁਕਰੀਆ!

ਦੋਸਤੋ! ਇਹ ਗ਼ਜ਼ਲ ਮੈਂ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਸਤਿਕਾਰਤ ਜਗਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜ਼ੀਰਵੀ ਜੀ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ‘ਚ (ਰਿਕਾਰਡਡ) ਸੁਣਦੀ ਆਈ ਹਾਂ, ਤੇ ਮੇਰੀਆ ਮਨ-ਪਸੰਦੀਦਾ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ‘ਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਕੱਲ੍ਹ ਮੇਲ ‘ਚ ਆਈ ਇਹ ਗ਼ਜ਼ਲ ਦੇਖ ਕੇ ਅੱਖਾਂ ਭਰ ਆਈਆਂ!

ਗ਼ਜ਼ਲ

ਰਾਹ ਤੇਰੇ ਨੇ ਪੈਰ ਮੇਰੇ ਨੇ।

ਹਿਜਰ ਦੇ ਥਲ ਜਨੂੰ ਦੇ ਜੇਰੇ ਨੇ।

----

ਰੂਪ ਤੇਰਾ ਹੈ ਮਹਿਕਦੀ ਪੁੰਨਿਆ

ਮੇਰੇ ਅੰਬਰ ਤਾਂ ਪਰ ਹਨ੍ਹੇਰੇ ਨੇ।

----

ਜਿਹੜੀ ਮੱਸਿਆ ਅਸਾਂ ਨੇ ਮਿਲ਼ਣਾ ਹੈ

ਉਹਦੇ ਪੈਰਾਂ ਤਲੇ ਸਵੇਰੇ ਨੇ।

----

ਇਕ ਤਿਰੀ ਨਾਂਹ ਤੇ ਉਮਰ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਹੈ

ਗ਼ਮ ਦੇ ਸਾਏ ਗ਼ਮੋਂ ਲੰਮੇਰੇ ਨੇ।

----

ਜ਼ੁਲਮ ਦੇ ਝੱਖੜਾਂ ‘ਚ ਅਣਖਾਂ ਨੂੰ

ਸਿਦਕ ਦੇ ਸਾਥ ਹੀ ਬਥੇਰੇ ਨੇ।

----

ਹੰਸ ਦਿਲ ਦੇ ਨੂੰ ਚੋਗ ਪਾਵਣ ਲਈ

ਕਿੰਨੇ ਹੰਝੂ ਯੁਗਾਂ ਨੇ ਕੇਰੇ ਨੇ।

==========

ਰਾਮਪੁਰ

ਨਜ਼ਮ

ਪਿੰਡ ਮਿਰੇ

ਕਵਿਤਾ ਜੰਮਦੀ ਹੈ

ਮਹਿਕ, ਮੁਸਕਣੀ, ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਮੋਹ,

ਮਿਹਨਤ, ਮੁੜ੍ਹਕਾ

ਰੂਪ, ਰੰਗ, ਕਣਕਾਂ ਤੇ ਕੁੜੀਆਂ

ਚਹਿਕ, ਚਾਨਣੀ

ਅੱਥਰੂ ਵਿਚ

ਆਕਾਸ਼ ਉੱਤਰਿਆ

ਕੰਢਿਆਂ ਦੇ ਲੰਗਾਰਾਂ ਵਿਚ

ਵਹਿਣਾਂ ਦੀ ਚਾਂਦੀ

ਅੱਗ, ਨਿੱਘ, ਰੋਸੇ ਦੀ ਠੰਡਕ

ਬੇ-ਦਲੀਲ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਅਨੇਕਾਂ।

ਬੇ-ਮਿਸਾਲ ਇਹ ਪਿੰਡ

ਧਰਤ ਦੇ ਹਰ ਪਿੰਡ ਵਾਂਗੂੰ

ਯੁੱਗਾਂ ਰਹੀ ਉਡੀਕ

ਇਹਨੂੰ ਵੀ ਕਿਸੇ ਕਲਮ ਦੀ।

ਪਰਸ ਅਨੇਕਾਂ ਕਲਮਾਂ ਵੀ

ਕਦ ਭੁੱਖਾਂ ਮਰੀਆਂ?

ਮੋਹ ਦੀ ਤ੍ਰਿਪਤੀ

ਕਦੋਂ ਹੋਈ ਹੈ?

ਇੱਕ ਨੋਕ ਤੇ...

ਸਾਰੀ ਸੁੰਦਰਤਾ

ਕਦ ਮਿਟ ਸਕੀ ਹੈ?